PËRMBAJTJA SHOVINISTE E NJË MEDALJEJE SERBE TË VITIT 1912

by Dode Progni Wed 30 Jun 2010, 20:50

PËRMBAJTAJA SHOVINISTE E NJË MEDALJEJE SERBE TË VITIT 1912

Në fondet e Muzeut Historik Kombëtar në Tiranë gjendet një relikt, që paraqet interes jo vetëm për vizitorët,por edhe për studiuesit. Ky është një medalje serbe prej bronzi e vitit 1912,me formë rrethore,me diametër rreth 4 cm. Është dhuruar nga veterani H.Meta,me banim në Gurëz të rrethit të Krujës. Përpara se të kalonte në duart e tij, ajo ishte mbajtur nga një vojvodë malazezë që u vra në vitet 20 të shek.XX në përpjekje me një çetë kryengritësish kosovarë, luftëtarë të lëvizjes për çlirim,kundër politikës shkombëtarizuese antishqiptare të regjimit shovinist të Karagjergjoviçëve. Medalja me mbishkrimin “Osveqeno Kosovo” (Hakmarrje për Kosovën),e shpërndar me rastin e fitores së Serbisë në Luftën e I Ballkanike (1912) kundër Perandorisë Osmane,ka kuptimin – hakmarrje për humbjen e pësuar në Betejën e Kosovës të vitit 1389. Dihet se në atë betejë përball hordhive osmane të sulltan Muratit II u kundërvunë forcat e bashkuara serbe me në krye princin Llazar,forcat shqiptare të Gjergjit II Balshaj,të Teodor Muzakës,etj.ato boshnjake,të Tvërtkos,forcat kroate,bullgare,rumune etj. Dihet gjithashtu se humbja e kësaj beteje u kushtoi shtrenjtë popujve ballkanikë në përgjithësi,të cilët,dikush më heret e dikush më vonë,ranë nën sundimin osman. Por qarqet drejtuese te Serbisë në shek. e XIX dhe fillim të shek XX e revokonin të kaluarën për të ushqyer synimet ekspansioniste ndaj fqinjëve.Kjo u pasqyrua edhe në simbolikën e medaljes. Në faqen e përparme të medaljes,lart,është shkruar me shkronja kapitale me alfabetin cirilik “Osveqeno Kosovo”,në qendër një diell që rrezaton ka shënuar datën,vitin 1912,kurse nën të një top dhe një karrocë municioni që duhet të kenë kuptimin e trofeve,sepse topi mban shenjën osmane (gjysëmhënë me yll në mes). Dy degë dafine të lidhura me një fjongo qarkojnë anët e gjysmës së poshtme të medaljes, duke futur në mes trofetë e përmendura. Në anën e brendëshme të tyre,në krahun e djathtë lart,paksa mbi top,në reliev,që jep kuptimin e një sfondi,paraqitet një lartësi e thepisur me një kështjellë mbi të. Kjo faqe e medaljes le të kuptohet se qëllimi është të përkujtohet fitorja mbi armikun e vjetër,pushtuesin shekullorë osman. Por tërheq vemendjen faqja e mbrapme e medalje. Një shqiponjë me një mburojë me kryq në gjoks qarkohet nga dy degë dafine në gjethet e të cilave janë shkruar emrat e disa qyteteve.Në të djathtë gjethet nga poshtë lart mbajnë këto emra: Draç (Durrës),Prishtin (Prishtinë),Elbasan.Ijesh (Lezhë)Tetovo (Tetovë),Sjenica (Sjenicë),Dorjan,Ohrid (Ohër),Skadar (Shkodër),Bitol (Manastir),kurse në krahun e majtë nga poshtë lart: Prizren,Mrdare (Merdar),Shtip,N.Pazar (Tregu i Ri),Debar (Dibër),Jedrene (Edrene) Veles Prilip (Prilep),Sloplje (Shkup),Kumanovo (Kumanovë). Nga pikëpamja etnike e përbërjes së popullsisë,asnjëri prek këtyre 20 qyteteve nuk është serb. Prej tyre 8 kan qenë dhe janë edhe sot qytete Shqiptare,kurse në 5 të tjerë shqiptarët përbëjnë shumicën e popullsisë ose janë në një përqindje të konsiderueshme. Në të njejtën gjendje paraqitet përbërja etnike edhe në trevat fshatare të gravitonit në këto qytete. Ndërkohë Elbasani,Durrësi,Lezha,Shkodra njiheshin si qendrat më të rëndësishme të trevave shqiptare qëndrore e prendimore. Në disa nga qytetet e shënuara trupat serbe depertuan pas shpalljes së pavarësisë së Shqipërisë ose kur në to ishte ngritur flamuri. Nuk ishte pra fjala për qytete të çliruara nga sundimi osman e aq më pak për qytete serbe të çliruara. Nuk ishte fjala as për të përkujtuar vende betejash të fituara,sepse në pjesën më të madhe ato u morën pa luftë. Madje fjala nuk ishte as për qytete,ku trupat serbe arritën të hynin,sepse Shkodra ose Edreneja,për shembull,nuk u shkelën dot prej tyre. Fjala ishte për treva e qytete të lakmuara për pushtimin e të cilave duhej të luftonte çdo ushtar,çdo serb. Kuptimi i faqes së pasme të medaljes bëhet i qartë po të kemi parasyshë shtrirjen e pretendimeve ekspansioniste maksimale të qarqeve drejtuese të Mbretërisë së Serbisë që nga hartimi i “Naçertanies” së Garashaninit,për ripërtritjen e perandorisë mesjetare të Stefan Dushanit. Bëhet edhe më i qartë,kur njihen edhe përpjekjet e diplomacisë së Beogradit, veçanarisht prej vitit 1912,për të aneksuar treva shqiptare,e jo shqiptare,sa më të gjera. Por medalja e tregon fare hapur simbolikën e vet kur hulumtohen të dhënat konkrete për frymën shoviniste antishqiptare që ushqenin prej kohësh në Serbi autoritetet fetare e laike,duke filluar nga përsonalitetet më të njohur të shtetit si Millan Obrenoviçi,Peter Karagjergjoviçi,Vlladan Gjorgjeviçi,Nikolla Pashiqi etj. Prej tyre shqiptarët,bashkëluftëtarë të serbëve dhe të gjithë popujve të tjerë ballkanikë gjatë gjithë qëndresës shumëshekullore antiosmane,u denigruan si aleatë, u injotuan si njerëz,u mohuan si popull e si komb,bile u cilësuan si jo autoktonë,por të ardhur me dhunë e armiq,që duheshin trajtuar njësoj si pushtuesit. Fryma shoviniste ishte e pranishme edhe në vlerësimin dhe në trajtimin e popujve të tjetrë,banorë të trojeve të pretenduara nga qarqet drejtuese të Beogradit. Në rastin më të mirë ata duhej të pranonin se ishin serbë “pa vetëdije të mjaftueshme nacionale” dhe të ndiheshin të lumtur me rastin që u jepej për t’ shpëtuar “shkombëtarizimit”
Pra medalja “Osveqeno Kosovo”, e cila iu shpërnda ushtarëve dhe vullnetarëve me merita për fitoret e Serbisë gjatë Luftës së Parë Ballkanike,në fakt,nuk ka kuptimin e shpagimit ndaj Perandorisë Osmane për humbjen e pësuar në betejën e njohur të Kosovës,të shek.XIV. Duke pasqyruar aspiratat shoviniste të qarqeve drejtuese të Serbisë për krijimin e një shteti të madh serb në Ballkanin Prendimor ajo ishte,njëherazi,pjesë e asaj propogande,e cila kishte për qellim të krijonte bindjen tek opinioni i brendshëm dhe i jashtëm se sakrificat po bëheshin për “çlirimin” e tokave që i takonin Serbisë. Ajo është një dëshmi më shumë në vargun e pambarim të provave që demaskojnë synimet dhe politikën tradicionale,thellësisht shoviniste dhe antishqiptare,të qarqeve drejtuese të Beogradit.