Fshati Akllap

Fshati Akllap, është vendi më i thellë malor i komunës së Lipjanit. Po të hyjë njeriu për herë të parë në këtë fshat, do të jetë i fascionuar me mrekullitë që ka ditur t’i krijojë vetëm natyra. Aty shihet një peizazh që vështirë mund ta kenë fshatrat tjera. Një pjesë e Akllapit, nga malet e Zhegocit dhe të Janjevës, është e rrethuar me drurë të bukur, ndërsa dy anët tjera janë me kullosa, që magjepsin me pamjen e tyre.
Por, gjithë këtyre bukurive të rralla të natyrës, një numër jo i vogël i familjeve nuk ia ditën vlerën, ata u shpërngullën nga fshati, mendonin se diku në Lipjan, do t’i presë “xheneti”, dhe se do të jetojnë pa punuar fare. Të tillët, s’do mend, besojmë se tash janë penduar, por duket se është bërë vonë. Disa i shitën si mundën pronat e tyre, të tjerët i lanë shtëpitë e boshatisura dhe arat djerrina.
Akllapasi që ende jeton në këtë fshat, mbi 17 kilometra nga qendra komunale e Lipjanit.
Fshati Akllap gjatë luftës qe djegur thuaja në tërësi nga barbaria serbe, po ashtu patë edhe të vrarë e të lënduar. Në mbrojtje të familjes kur forcat serbe donin ti zinin të gjalle në shtëpin time rreth 20 persona nga dora serbe u vra Ibrahim Gashi i cili ishte duke ardhur të ju tregonte dhe ti tërhiqte nga rreziku.

Fshati Akllap ka kushte ideale për të ushtruar shumë veprimtari bujqësore, në rend të parë është blegtoria. Përderisa para lufte kishte familje që posedonte 200 deri 300 dele, apo më mirë të themi i gjithë fshati i kishte mbi dymijë dele, për çka edhe mori nofkën fshat i dhenve, sot as njëzet copë dhenë nuk mund t’i gjeshë.
Më parë Akllapi ka pasur 104 shtëpi, ky numër sot është përgjysmuar, edhe pse fshati ka rrugën e asfaltuar, shkollën e plotë fillore, dyqan, ujë që të pikë në ballë nga të ftohtit, i cili vjen nga burimet dhe rëniet e tij të lira nga malet.
Kushte ideale për t’u marrë me bujqësi
Këtu toka punohet nga banorët që mbetën pa e lëshuar fshatin, ndërsa bujqit zakonisht kultivojnë kulturat buqësore, si grurë dhe misër, mirëpo nuk mungojnë as kulturat tjera, si patatet, lakrat, fasulja… Me një fjalë, të gjitha kulturat kopshtare. Po ashtu, fshati Akllap njihet edhe me kultivimin e shumicës së pemëve, të cilat na i dhuroi fuqia e Zotit.
Fshati me shumë histori kombëtare
Fshati Akllap ka një histori të begatë kulturore e kombëtare, sepse këtu lindën e u rritën atdhetarë të shumtë, siç ishte Rexhep Akllapi… Ndërkaq, gjatë kohës sa gjendej Kosova nën okupimin serb, në Akllap kanë gjetur vend për të zhvilluar veprimtari politike e kombëtare shumë figura të njohura kombëtare. Jo vetëm kaq. Akllapi ka edhe një histori tjetër të vecantë, sepse këtu gjendet një kishë eremite që mendohet se më parë ishte hyrje e minierës, por që u adaptua më vonë si kishë. Hyrjet e tilla të çojnë deri në fshatin Vukoçincë dhe në Janjevën e lashtë.
Këta pak banorë, që ende kanë mbetur në Akllap, u shprehën se një ditë jo të largët, pra nisur nga braktisja e fshatit që është duke ndodhur, ky fshat do të mbetet në kujtesën e njerëzve me fjalët: Na ishte një herë këtu një Akllap.

Me 15 prill 1999. që në orën 5,30, ushtria serbe erdhi me 5-6 tanke nga krahu i Smallushës u pozicionua në kodër mbi fshat me tyta tankesh të kthyera kah vet fshati, kurse në orën 6-të të këtij mëngjesi, ushtria e policia serbe filloi sulmin në fshatin Akllap, në këte fshat shtihej me armë,digjeshin shtëpit dhe ndiqej popullata shqiptare, ku një qytetarë / Ibush Gashi/70/ u vra.
Në orën 13,40, pasi me kallje, ndejkeje, plaçkitje e vrasje i duelën Akllapit në krye, filloi sulmi në fshatin Sllovijë. Ky sulm filloi nga dy drejtime, nga krahu i Akllapit e Gushtericës së Epërme, dhe i dyti nga ana tjetër Grykës së Gushevcit. Paralel me këtë furi, forcat serbe sulmuan nga brenda, ku pjesëtarë serb paraprakisht të pozicionuara mbreda vet fshatit e për rreth tij. Të cilat me të filluar të sulmit shpejt zunë udhëkryqet dhe gjitha hyrje-daljet e fshatit, ku forcat serbe më herët ishin përqendruar nëpër familjet serbe të Sllovisë. Fshati dukej i trazuar nga përpjekjet për ikje nga rreziku, hapësirën mbi fshat e mbuloi tymi e flaka e shtëpive të kallura, ndërsa rrugët krismat e armëve serbe. Në anën tjetër fshati gumëzhiste nga automjetet, traktorët e turma të mëdha njerëzish të tmerruar nga rreziku, britmat e thirrjet shqetësuese. Ikja u bë nga të gjitha anët, kush nga dinte e mundte të gjejë hapësirë depërtimi. Ndodhi kështu, pasi më parë nga asnjë subjekt politikë e shtetëror shqiptarë, përveç UÇK-së, nuk kishte planifikuar si të veprohej në këtë rrethanë katrahure e luftë barbare. Kush iku në drejtim të bjeshkëve, Grykës së Zhegovcit, Grykës së Manastirit, Grykës së Tërshovinave, e kush në drejtim të Smallushës dhe në fshatrat e rrafshit, Bujari, ish-Gumnasella, Banullë, Gllogovc e Llugaxhi. Grykat e bjeshkëve këto kohë të trishta u bënë vend i tmerrit e terrorit fatal. Po asaj dite, sulmet serbe si edhe në rastet të tjera vepruan sipas planit ushtarak serb “Patkoi” në Zhegovc e Vërbicë, ku ishin konfrontuar me forcat e UÇK-së, veçmas në Betejën te Hani i Zhegocvit, ku në rezistencë me forcat ushtarake serbe u vra Pajazit Ahmeti/Paja/, dhe u plagos Afrim Myrtaj, por në këtë rezistencë të pjesëtarëve të UÇK-së, forcat serbe përveç humbjeve në njerëz e teknik ushtarake, ato u penguan për afro dy orë që të sulmojnë fshatin Zhegovc që ishte pikësynim i tyre. Me këtë, banorëve të Zhegovcit iu mundësua largimi pa pasoja. Asaj ditë në Sllovijë kryepolici Toshiq me disa policë të tjerë, kishte zënë pozitë krye fshatit, në lindje të Sllovisë, që ti kthejë slloviasit që mos shkonin në drejtim të grykës së Bjeshkëve të Zhegovcit. Gjatë kohës së shkurtër të kësaj dite të Bartolomeut, nga vet shqiptarët e Sllovisë janë vërejtur e dalluar disa serb vendas të prirë nga zëvendëskomandanti i policisë komunale,Toshiqi, si Tomisllav Stanishiq/Tomqi/, /me funksion, komandant lokal i policisë rezervë për Sllovijë, Peic Milivoje, zëvendëskomandant i policisë serbe në Janjevë, vendas i këtij fshati, Radomir Arsiq/Rada/, kryetar i fshatit Sllovijë, Stanoje Milkiq/Qauashi/, paramilitar, Sllobodan Simiq “Duci” i nënshkruar për kolonel i rezervës ushtarake, Lubisha Arsenije Periq e të tjerë. Por ka pasur edhe shumë e shumë persona të panjohur dhe të maskuar, që kanë bartur uniformën e policisë sërbe dhe forcave rezervë.

Fshati Akllap i Komunës së Lipjanit, edhe pse ka kushte të mrekullueshme për të jetuar ai, për fat të keq, është zbrazur në masë të madhe.

Atij që i bie ta vizitojë për herë të parë Akllapin do të mahnitet me peizazhin që sheh. I tëri është i rrethuar me male, jo edhe aq të larta, kodrat me kullosa të shumta, rrugë të asfaltuar, shkollën e plotë fillore, ujë në sasi të mjaftueshme. Me një fjalë, me të gjitha të mirat për të jetuar në të. Por, për habi, pjesa dërrmuese e banorëve e kanë lënë fshatin, duke ikur në vende të tjera, konkretisht në periferi të Lipjanit. Madje, siç kanë thënë disa qytetarë në këto hapësira, sikur është krijuar një Akllap i ri, por pa mrekullitë e natyrës që i ka Akllapi i vjetër. Banorët e këtij “Akllapi të ri” kanë thënë se kanë ikur nga atje për shkak se në afërsi të qytetit të Lipjanit janë kushtet më të mira për punë, shkollim, shëndetësi etj. “Të themi si të themi, e vërteta është se më mirë për disa gjëra është që e kemi lëshuar fshatin e jemi vendosur në lagjen e re të Lipjanit, e cila për habi gati e tëra është e banuar me fshatarë të Akllapit. Prandaj, edhe me të drejtë ia kemi dhënë epitetin ‘Akllapi i ri’. Mirëpo, unë nuk them se nuk është mirë të jetohet në fshatin Akllap, sepse tash kanë ndryshuar për të mirë gjërat. Pra, ka rrugën e asfaltuar, qarkullimi i zgjidhur nëpërmjet kombibusëve, shkolla… Por, pavarësisht kësaj nuk ia ka vlen që unë të jetoj aty, sepse nuk jam marrë me bujqësi, blegtori apo shpezëtari”, ka thënë ish-banori i Akllapit, Fehmi Gashi, i cili që nga paslufta është i vendosur me familje në Lipjan. 

“Për habi pas lufte një numër i madh i banorëve kanë bërë yrysh në Lipjan, Prishtinë dhe Ferizaj. Pra, duke i lënë shtëpitë e tyre me gjithë tokën. Kështu, nga dita në ditë bëhej zbrazja e fshatit. Për fat të keq sot Akllapi është ‘rralluar’ aq shumë saqë sot ai i ngjanë një fshati thuajse të boshatisur nga banorët”, ka thënë banori Skënder Gashi. Madje, sipas tij, po të kishin mundësi të gjitha familjet do të kishin ikur nga fshati. “Ne që mbetëm këtu për asnjë moment nuk u morëm lakmi atyre që ikën”, ka shtuar Gashi, i cili ende jeton në këtë fshat, mbi 17 kilometra larg nga qendra komunale e Lipjanit.

“Fshati Akllap gjatë luftës ishte djegur thuaja në tërësi nga barbaria serbe. Po ashtu në këtë fshat janë vrarë e të plagosur shumë banorë. Mirëpo, pas lufte, disa organizata humanitare siç ishte ‘ADRA’ e ‘Mersi Corpsi’, e kanë ndihmuar popullatën e pastrehë për ndërtimin e shumë shtëpive të reja. Kjo ndihmë ishte shumë e mirëseardhur, në rend të parë, menduam se fshati i tërë do të mbetet pa u shpërngulur, mirëpo për fat të keq ndodhi e kundërta”, ka theksuar Gashi, i cili nuk e ka arsyetuar ikjen e shumë familjeve nga Akllapi, sepse me pak angazhim, sipas tij, banorët mund të jetonin shumë mirë. “Asnjë arsye nuk ka që të braktiset ky fshat. Më parë Akllapi i ka pasur 104 shtëpi, ndërsa sot ky numër është përgjysmuar. Fshati e ka rrugën e asfaltuar, shkollën e plotë fillore, dyqan, ujë që të pikë në ballë nga të ftohtit, i cili vjen nga burimet dhe rënia e tij të lirë nga malet”, ka thënë ai. 

Banori tjetër Ruzhdi Gashi ka bërë me dije se ata që kanë mbetur në këtë fshat merren me bujqësi. “Këtu toka punohet nga banorët që mbetën pa e lëshuar fshatin, ndërsa bujqit zakonisht kultivojnë kulturat bujqësore, si grurë dhe misër, mirëpo nuk mungojnë as kulturat tjera, si patatet, lakrat, fasulja… Me një fjalë, të gjitha kulturat kopshtare. Po ashtu, fshati ynë njihet edhe me kultivimin e shumicës së pemëve, të cilat na i dhuroi Zoti”, ka thënë Ruzhdi Gashi. Këta pak banorë janë shprehur se një ditë jo të largët Akllapi do të mbetet vetëm në kujtesën e njerëzve.