SYNIMET SERBE PËR SHFAROSJEN E IDENTITETIT TË SHQIPTARËVE

Sikur Parisi dhe Venediku që banohej dikur nga S. Toptani dhe P. Vasa, që luftonin për të nxjerrë Shqipërinë nga zgjedha Otomane, ashtu edhe Lioni dhe regjioni i tij, që gjendet afër qytetit të Gjenevës, janë bërë që një kohë të gjatë vendstrehim për gjenerata shqiptarësh, si për ata që iknin nga shtypja komuniste ashtu edhe për ata që iknin nga robërimi serb. Reciprokisht, Ballkani ka tërhequr për arsye të ndryshme edhe njerëz me origjinë nga regjioni i Ronës (Rhône) dhe Luarës (Loire) . Një pyetje e parë shtrohet, “Çka është të jesh kosovar” ? si do të kishte thënë filozofi Monteskiy, që nuk ishte i influencuar as nga injoranca historiko-gjeografike as nga dezinformata serbe . Kosovari është një njeri me origjinë nga Kosova, një vend malësor plot bukuri, në zemër të Ballkanit, që ka në kufi Shqipërinë, Maqedoninë dhe Malin e Zi, që konsiderohet si pjesë e Serbisë që nga shpërbërja e Jugosllavisë por administrohet nga OKB-ja. Sipërfaqja e saj, 10.887 km katrorë është sa tri herë sipërfaqja e departamentit të Ronës (Rhône) apo sa një e treta e regjionit Ronë-Alpë (Rhône-Alpes). Popullata e saj "vlerësohet" se mund të jetë afër tre milionëshe, shumica e të cilës jeton në Prishtinë, kryeqyteti i këtij vendi. Më shumë se 90% e popullatës është shqiptare, prej të cilëve një e treta gjendet në diasporë. Ata luftojnë për të krijuar një shtet demokratik të pavarur, Kosovën, siç e thotë gjuha shqipe, me plot dashuri, në gjininë femërore. Kjo betejë përfundimtare për pavarësinë vjen si rezultat i vuajtjeve të panumërta që duroi gjatë dekadave të fundit një popullatë fshatare, gjysmë malore, e nënçmuar si një racë inferiore dhe e shtypur si e tillë nga qeveria serbe. Historia i kishte vu shqiptarët e Kosovës në një pozitë të paqëndrueshme ndërmjet dy botëve. Fakti më i vjetër që mund të përmendet është konfrontimi ndërmjet civilizimit perëndimor (krishterë) dhe atij lindor (mysliman), kur popullatat e krishtera nuk arritën ta ndalin pushtimin Otoman, simboli i të cilës mbetët beteja e Fushë Kosovës më 28 qershor 1389.Duke e rivendikuar këtë veprim vetëm si të tyre, megjithëse osmanëve iu përball një koalicion i shteteve feudale në të cilin morën pjesë së paku tre feudalë shqiptarë , serbët nxjerrin argumentin se në një Kosovë serbe shqiptarët janë të ardhur vonë dhe të padëshirueshëm. Nga kjo disfatë një pjesë e shqiptarëve katolikë, siç edhe një pjesë e ortodoksëve serbë, e ndërruan fenë tyre për shkak të dhunës apo oportunizmit. Por, përkundër asaj që thuhet, feja zë një vend minimal tek kosovarët. Ata nuk janë të gjithë myslimanë dhe ndër ta, duhet të dallohet komuniteti aristokratik i Bektashive i vendosur si rrjedhë e një bashkimi ndërfetar. Gjithashtu, një minoritet katolikësh të përbetuar, sidomos në komunën e Vitisë, vazhdon të merr pjesë aktivisht në jetën dhe zhvillimin demokratik. Por, duke i imponuar Shqipërisë në 1913 kufij që i dhanë asaj një territor minimal kurse shqiptarët kërkonin që nga kohët e hershme Prizrenin, Mitrovicën dhe Prishtinën; fuqitë perëndimore (Austro-Hungari, fuqitë Ballkanike dhe Rusia) janë pjesërisht përgjegjëse për situatën që çoi deri në luftën e 1998, për shkak se popullimi shqiptar nuk koincidonte me kufijtë. Një paradoks i çuditshëm që të bëhen barriera të reja kufijsh të thirrura për t’u zhdukur në të nesërmen përfshirë Evropën regjionale. Ashtu, shumë shqiptar të Kosovës vetëdija e të cilëve legjitimonte një aksion kundër diktaturës serbe, të burgosur, të torturuar, nuk kishin tjetër zgjidhje përveç se të shpërngulen, të ikin nga mëmëdheu i tyre i vogël, të marrin udhën e mërgimit dhe të gjinden prapë ndërmjet dy botëve dhe të kishin të vetmen shpresë shembullin e paraardhësve të zotë që i kishin mundësuar Shqipërisë të ekzistonte.

Nuk është as më i vogli paradoks që një nga kualitetet e shqiptarëve, lehtësia me të cilën ata arrijnë të dalin dhe të adaptohen jashtë vendit ka për revansh vullnetin e përhershëm të shteteve ballkanike që të shfrytëzojnë në maksimum prezencën e tyre kur i konvenon qeverive përkatëse dhe t’i dëbojnë kur ata fillojnë të kërkojnë çdo lloj lirie dhe rivendikojnë në vendin e tyre të drejtat dhe vendin që iu takon. Nga 1876 deri më 1878, serbët dëbuan popullatën e 650 fshatrave në regjionet e Nishit, Leskovcit, Toplicës dhe Vrajës. Më 1937 Vasa Çubriloviç prezantoi në Beograd raportin dhe propozimet e tij të turpshëm, të pabesueshëm, për dëbimin e shqiptarëve që mbetet që atëherë platformë e politikës serbe. Me cinizëm ai thotë me besim të plotë se perëndimi do të qëndrojë indiferent në rast aplikimi të këtij plani:“Blloku Shqiptar në shtetin tonë jeton në një vend nga më të rëndësishmit...Kush e mban atë, sundon sigurisht, gjithë Ballkanin Qendror.. Është e pamundur t’i dëbojmë shqiptarët me një kolonizim gradual...Mbetet atëherë vetëm një zgjidhje, depërtimi masiv... Opinioni botëror do të alarmohet... Por bota sot... është aq e merakosur nga probleme të përditshme, sa që nuk kemi pse të frikohemi për këtë çështje...Ne do të dominojmë plotësisht nga pikëpamja etnike... Për të realizuar këtë depërtim masiv, kushti i parë është krijimi i një psikoze të përshtatshme... Duhet t’i bëjmë për vete njerëzit e tyre me ndikim duke i blerë me para... Mënyra tjetër është t’ju bëjmë shqiptarëve presion nga shteti. Shteti duhet... t’ua bëjë shqiptarëve qëndrimin në trojet e tyre të pamundur...; duke i gjobitur, i burgosur, duke i dënuar dhe me çdo mënyrë tjetër që mund t’i vie në mendje një forcë policore të sprovuar... Mosnjohja e pronave të tyre... duhet të shoqërohet me një politikë tatimore të pamëshirshme... t’i vëmë fund koncesioneve që kishin.. .T’ua marrim licencat e punës... T’i nxjerrim nga puna punëtorët e shtetit, të komunave... T’i persekutojmë priftërinjtë, t’ju shkatërrojmë varrezat... Duhet të riaktivizojmë aksionet çetnike dhe t’i ndihmojmë fshehurazi... Mbetët edhe një mënyrë që Serbia e përdori me shumë efikasitet pas 1878... T’i vëmë zjarrin fshehurazi fshatrave dhe lagjeve të tyre në qytet... Kur psikoza do të jetë instaluar mirë, duhet të përgatisim të gjitha kushtet që të dëbojmë fshatra të tëra... Shqiptarët e dëbuar do të lënë pas tyre jo vetëm tokën, por edhe shtëpinë dhe mjetet e punës...” Ky etnocentrizëm serb i hap zemrën racizmit. Nga 1919 deri në 1940, edhe 260 000 shqiptarë dëbohen për në Turqi dhe 28665 për në Shqipëri, ndërmjet 1951 dhe 1965 dëbohe 414 500 për në Evropë, Australi dhe SHBA.
Dëbimi Shpërbërja e Jugosllavisë çon në kulm të skajshmërisë dhe nxit urrejtjen ndërmjet shqiptarëve dhe serbëve duke i detyruar më se një milionë kosovar të lëshojnë atdheun; 300 000 largohen në Gjermani, 200 000 në Zvicër, 40 000 në Britaninë e Madhe, 20 deri në tridhjetë mijë në Francë, Suedi..etj
Rreth 4000 kosovarë që sot jetojnë në regjionin e Lionit, kanë ardhur në valë të njëpasnjëshme. Në vitet 1970/74 vijnë emigrantë që ikin nga bota komuniste duke shpresuar se do të gjejnë kushte materiale më të mira. Viti 1981, një vit pas vdekjes së Titos, mbetet vit i shënuar. Në qytetet e Kosovës, studentë e punëtorë manifestojnë, duke kërkuar, në një Jugosllavi afër shpërbërjes, statutin e Republikës së shtatë për Kosovën. Arrestimi masiv i dhjetë mijë personave do të jetë e vetmja përgjigje. Dënimet shqiptohen njëri pas tjetrit; 15 vjet burg për Bajram Kosumin (kryeministër i tanishëm), tridhjetë muaj burg për Xhevat Bislimin (deputet i tanishëm i Partisë Demokratike) të cilit shteti serb i detyron qëndrimin në burgjet e Gjilanit, Prizrenit, të Pejës...Të burgosurit politikë iu nënshtrohen keqtrajtimeve të shumëllojshme që shkojnë deri në torturë, SHIK edhe ekzekutimin, që për banim kanë një çeli 12 metra katrorë në të cilat flenë dhjetë të burgosur. Kanë rastin të dalin në “shëtitje” dhjetë minuta në ditë. Në Pejë qelia nuk ka as dritare, ndriçimi i dhomës varet nga vullneti i rojtarëve.Pastaj viti 1991/92 - një lloj prove para të 1999-ës - shteti serb dëbon autobusë të tërë aktivistësh jashtë Kosovës. Në vitet 80-dhjeta shteti jugosllav nuk i kurseu as ata që gjendeshin jashtë shtetit. Më 17 janar 1982 vriten në Gjermani, nga shërbimet sekrete serbe, vëllezërit Gërvalla, Jusufi dhe Bardhoshi, dhe Kadri Zeka.
Shoqëria Kulturore Shqiptare Fan Noli Në 1989, kur Xhevat Bislimi vjen në Lion, numri i refugjatëve politikë është në rritje sipër. Të arratisur, shpeshherë të ndarë nga familja, pak nga ata flasin frëngjisht, duke u përballur me vështirësi të mëdha ata shpejt ndiejnë nevojën t’i riforcojnë dhe bashkojnë forcat. Dy mundësi do të ekzistojnë atëherë; të formohet një shoqëri politike si “Rugova” e formuar në Bron në vitin 1991, që siç kuptohet nga emri i saj kishte për qëllim të mbështesë Lidhjen Demokratike të Ibrahim Rugovës, ose të formohet një shoqëri kulturore që do t’i ndihmonte emigrantët e ri. Ashtu lindi më 11 mars 1991, nën impulsin e Xhevat Bislimit e para shoqëri kulturore “Shoqëria Kulturore Shqiptare Fan Noli ”, e udhëhequr nga Fatmir Idrizaj i ndihmuar nga Adem Zeneli, lokali i të cilës ishte në Vo en Vëlin (Vaulx en Velin), avenue Garibaldi. Më vonë shpërngulët për në 6 chemin du Mont Cindre dhe më 10 qershor 2000, ndërron emrin e saj në “Iliria”.Në vitet nëntëdhjeta shoqëria luan një rol vendimtar, hapë një bibliotekë me më se 2000 libra, aty jepen kurse të gjuhës shqipe dhe të frëngjishtes nga njerëz vullnetarë, organizohen ekspozita, festa, koncerte folklorike.Kur u ndie nevoja, Shoqëria Fan Noli madje kthehet edhe në veprim politik, mban gjallë në aktualitet çështjen e Kosovës, duke i mbledhur njerëzit e vullnetit të mirë me gazetën e saj “Rruga Jonë” që publikohet nga muaji shkurt i vitit 1994 deri në shtator 1997 dhe koordinon demonstratat në gjithë “Heksagonin” (territorin francez). Pasi që konstatoj që çlirimi i Kosovës nuk mund të bëhet vetëm me mjete paqësore dhe diplomatike siç pretendonte zoti I. Rugova, Xh. Bislimi, i emëruar përfaqësues i UÇK-së në Francë, mbledhë fonde, organizon demonstrata dhe dërgimin e vullnetarëve për në luftë deri në Marrëveshjen e Kumanovës më 10 qershor 1999, që i vë fund zyrtarisht luftimeve.

3) - Lufta
Lufta ka arsyet e veta që arsyeja nuk i kupton “Lufta e shpërbërjes së Jugosllavisë ka filluar në Kosovë dhe në Kosovë do të mbarojë” kështu shkruante gazeta kosovare Koha Ditore në vitin 1992. E vërtetë, tragjike, por tragjikisht e vërtetë. Siç e konstatuam , frika se do të mbeten minoritet i pafuqishëm dhe të humbin përballë një etnie me një përqindje lindshmërie më të madhe, pasuritë nëntokësore të Kosovës dhe pozita gjeopolitike e saj janë vetëm arsye të një konflikti ndërmjet serbëve dhe shqiptarëve që paraqitet gabimisht si një luftë civile ndërmjet dy popullatave, njëra prej të cilave ka mundësinë të zhdukë tjetrën.Aq më shumë që Jugosllavia shpartallohet, aq më shumë Serbia ndien nevojën t’i referohet idealit të saj mesjetar të “Serbisë së Madhe” nga Kraina në Dubrovnik dhe deri në Maqedoninë serbe, por kjo më 1996, derisa e ardhmja shkonte drejt zhdukjes së kufijve dhe hegjemonëve. Në fakt, nëse është e vërtetë se shoqëria serbe është e sëmurë, kjo përzierje e kohërave është njëri prej simptomave, vonesë e veshur me përtëritjen e një mentaliteti komunist. Si për ironi, Serbia vjen duke u zvogëluar dita ditës. Kjo vjen në rend të dytë edhe si rrjedhë e një legjitimimi të falsifikuar që ata e morën duke i bërë serbët të besojnë se Kosova është djepi i tyre i shenjtë mesjetar, lexim tendencioz i historisë që shërben për të ringjallur një nacionalizëm që nuk ka asgjë të bëjë me patriotizëm. Këto janë idetë e shekullit XIX-të forma më e përfunduar e të cilave kristalizohet në një projekt monument për Kosovën e skulptorit Ivan Mestroviç. Lufta e Kosovës vjen sidomos si rezultat i një lufte identitare, i betejave ndërmjet memorieve antagoniste, i një beteje ndërmjet miteve themelore... Serbët si japonezët janë të sëmurë nga historia. Ashtu në vitet 1998/99 erdhi një tentativë “exterminimi identitar” i shqiptarëve të Kosovës që synonte ose të vriten ose të bëhen “të paatdhe” duke u shqyer para syve letrat e identitetit që iu ishin grabitur.

Shfarosja e identitetit të shqiptarëve,Shqiptarët sipas këtij regjimi nacional-populist dhe fashist, janë një kërcënim i brendshëm sepse “vetëm një shtet i banuar me banorë autoktonë mund të ketë sigurinë.” E forcuar nga marksizmi, ideologjia anti-shqiptare u formulua si strategji qysh në vitin 1844 nga Garashanini, dhe në 1937-tën me Vasa Çubrilloviçin, programin e të cilit e adaptoi në praktikë me përpikëri Sllobodan Millosheviçi.Vërja në praktikë e “zgjidhjes finale” u bë progresivisht; miting serb në Fushë-Kosovë më 1987, lutje dhe liturgji politike; 1989 serbët dërgojnë ushtrinë për të shtypur të rinjtë kosovarë në protesta (24 të vrarë); 1990 fundi i autonomisë së Kosovës. Shqiptarëve pra iu hoqën të drejtat tyre njerëzore dhe shpesh liria e tyre. Mbase u kryen masakra masive në Bosnjë e Kroaci nga serbët pa u detyruar Serbia t’i jep asnjë llogari perëndimit, Millosheviçi i dha të drejtë vetes të shpejtojë punën në Kosovë në vitin 1998. Ai filloi terrorin dhe organizoi masakra masive në Kosovë me synim dëbimin masiv të shqiptarëve, krim i karakterizuar kundër njerëzimit. Atëherë kur popullata shqiptare ende ngurronte ndërmjet politikës së rezistencës pasive të I. Rugovës dhe një lufte të armatosur më radikale, filloi ofensiva e parë serbe, më 28 shkurt, në regjionin e Drenicës ku po organizohej një rezistencë guerile. Në fshatrat e para që u sulmuan, popullata civile e frikësuar, lëshoi vendbanimet dhe iku të gjejë strehim në fshatrat përreth. Në Prekaz vriten 49 veta, familjarët e Adem Jasharit (1955-1998) që u bë që atëherë figurë emblematike e UÇK-së, që formohet dhe lufton për të pavarësuar Kosovën. Nga ca qindra ushtarë që ishin, kjo ushtri nën hije, arrin në 15000 ushtarë në verën e vitit 1998, duke u forcuar nga numri i madh i studentëve dhe të rinjve nga diaspora, që të zhgënjyer nga politika pacifiste e I. Rugovës, iu bashkëngjitën UÇK-së. Ibrahim Rugova i zgjedhur më 22 mars nga komuniteti shqiptar, takohet në maj për të biseduar me Millosheviçin. Por, nga ky takim nuk del gjë, terrori dhe masakrat vazhdojnë në verën e 1998-tës, duke u shoqëruar me një ofensivë të re serbe. Në tetor OSBE-ja dërgon 2000 "vëzhgues" në Kosovë. Më 15 janar 1999, 45 shqiptarë masakrohen në Reçak. Franca merr atëherë, me 6 shkurt, iniciativën e nisjes së “ bisedimeve të Rambujesë” që do të zgjasin deri më 22 mars dhe do të kenë si rezultat një marrëveshje që do të nënshkruhet vetëm nga shqiptarët e Kosovës. Gurët janë hedhur dhe Millosheviçi dërgon 50000 veta në Kosovë të armatosur me armatim të rëndë, artileri, tanke, dhe izolon provincën.“Të mërkurën me 24 mars në ora 18H50 NATO ka filluar sulmin ushtarak mbi Republikën Federale të Jugosllavisë. Me vendim të kryetarit të Republikës dhe me pajtimin e qeverisë, Franca merr pjesë përkrah aleatëve të saj.”Kështu Hubert Vedrini ministër i jashtëm i shtetit francez deklaron pjesëmarrjen e Francës në bombardimet kundër Jugosllavisë. Më 25 dhe 26 mars të gjithë gazetarët nxirren jashtë Kosovës. Atëherë, në pranverën e vitit 1999, Kosova e shkëputur nga bota vihet nën një presion të egër barbarie, fillon manu militari (nën kërcënimin e armëve) dëbimi i dhunshëm, sistematik dhe i çmendur i banorëve shqiptarë të Kosovës. Për fat të mirë, kjo luftë që rrezikonte “paqen dhe sigurinë ndërkombëtare” rikualifikohet nga rezolutat e OKB-së si konflikt ndërkombëtar. Më 10 qershor 1999 Këshilli i Sigurimit i OKB-së nxjerr rezolutën 1244. Gjatë bombardimeve, lufta zhvillohet në dy fronte: ajrore mbi territorin e Serbisë dhe tokësore në territorin e Kosovës, ku, UÇK-ja luftonte kundër makinerisë serbe. Nga ajo kohë na mbetën dëshmi të panumërta të vrasjeve, dhunimeve, vrasjeve kolektive dhe zbulime të varrezave masive, akte që nga poshtërsia e tyre mbulojnë me turp për një kohë të padefinuar kombin serb dhe do të pengojnë marrëdhëniet e besueshme në të ardhmen në Ballkan.

Vuajtja e një populli“ Refugjatëve kosovarë iu është dashur të lënë shtëpitë e tyre brenda ca minutave, duke u detyruar nga dhuna të lënë gjithçka pas vete, më fatlumët nga ta kanë marrë me vete gjërat personale elementare. Shumë prej tyre iu është marrë gjithçka, shtëpitë e tyre iu janë vjedhur, iu janë djegur para syve. Në shumë raste janë qëlluar, janë kërcënuar. Familjet u ndanë, burrat i morën dhe nuk i panë më. Ata që kanë shpëtuar, dëshmojnë për masakrat, (për dhunimet sistematike), ata kanë parë ekzekutime në masë, varreza masive. Dhe shpërngulja e tyre filloi, në këmbë, me traktorë, në male, kishin të ftohtë, kishin uri, letrat e tyre iu kishin marrë, kaluan fshatrat tjera të cilat ishin të shkreta, ata i grumbulluan, i ndoqën, i zënë dhe i ngarkuan nëpër trena pa e ditur se çka iu kishin përgatitur xhelatët e tyre. Në kufi ata janë ndaluar nga serbët. Maqedonët i shtynin së prapthi dhe kur kanë arritur më në fund ta kalojnë kufirin, ata që nuk kanë gjetur strehim te ndonjë familje shqiptare janë vendosur nëpër kampe. Aty, kanë gjetur të ftohtët, varfërinë, mungesën e higjienës, mbipopullimin dhe ankthin që të mos dinin se cili do të jetë fati i tyre dhe çka iu kishte ndodhur familjarëve të tyre dhe dëshpërimin pasi që kanë humbur gjithçka”, raport i një hetimi të parë. Më 12 maj 1999 numri i shqiptarëve që janë dëbuar nga shtëpitë dhe vendi i tyre dhe janë pritur si refugjatë arrin në 427000 në Shqipëri, 231000 në Maqedoni, 64000 në Mal të Zi. Shumë prej tyre janë kthyer në vendlindje, po çka kanë gjetur aty ?