100 vjetori i lindjes së Nënë Terezës

Kujtohet 100-vjetori i lindjes së Nënë Terezës
Sot festohet 100 vjetori i lindjes së Nënë Terezës, një prej figurave me përmasave botërore.
Qindra murgesha katolike dhe mjaft qytetarë të Calcuttës në Indi kanë shënuar 100 vjetorin e lindjes së saj me një meshë speciale në selinë e misionit të bamirësisë të cilin ajo themeloi 60 vjet më parë.

Në këtë meshë u lexua edhe një mesazh nga Papa Benedict XVI.

Në Shqipëri, Kosovë dhe Maqedoni priten sot të zhvillohen veprimtari të shumta.

Në Shqipëri veprimtaritë nisën me meshën shenjtë tek Katedralja e T'Lumes "Nënë Tereza" në Vaun e Dejës.

Në Maqedoni parlamenti do të zhvillojë një seancë solemne. Një spital në vendlindjen e saj, në Shkup do të marrë emrin 'Nënë Tereza'.

Në kuadër të 100 vjetorit të lindjes së Nënë Terezës edhe më Kosovë do të zhvillohen një sërë aktivitetesh, duke filluar nga seminari shkencor e deri te liturgjitë kishtare.

Në Seminarin Ndërkombëtar të Gjuhës Letersisë dhe Kulturës shqiptare, sapo ka përfunduar një tryezë shkencore për figurën e saj.

Por si vlerësohet figura e Nënës Terezë në Kosovë, sot në 100 vjetorin e lindjes.

Hajredin Kuqi zëvendëskryeministër i Kosovës thotë se figura e Nënë Terezës është pjesë e krenarisë kombëtare, dhe megjithë aktivitet ka pasur mundësi që të bëhet akoma më shumë:

“Besoj se ne e kemi dhënë kontributin tonë, por gjithnjë ka hapësirë edhe për më shumë, për një rrezatim për veprën e saj, për angazhimin e saj, jo vetëm në ngritjen dhe lartësimin e personalitetit të saj, sepse ajo tani më është personalitet botëror, por në përvetësimin e vlerave që i ka pasur ajo. Do të thoja se Kosova dhe shqiptarët kanë më shumë nevojë për personalitetin e Nënë Terezës, se sa që Nënë Tereza ka nevojë për mbikqyrjen që do ta bëjmë ne”, thotë ai.

Megjithëse Kosova e ka shpallur këtë vit “Vit të Nënë Terezës, janë të shumtë ata që mendojnë se nuk është bërë sa duhet për ikonën e bëmirësisë shqiptare, sic është vlerësuar shpesh ajo.

Qytetarët thonë se jo gjithmonë Kosova, Shqipëria apo Maqedonia, kanë ditur ta japin respektin e duhur për Nënën Terezë.

Ata thonë se shqiptarët nuk kanë ditur t’i vlerësojnë sa duhet figurat e mëdha kombëtare, dhe në këtë rast thonë se më shumë kanë përfituar se sa që kanë dhënë për të.

Figura e Nënë Terezës

Dom Lush Gjergji është njëri prej autobiografëve më të spikatur të Nënë Terezës.

Në një intervistë për BBC-në, ai është shprehur se vlerat e mirëfillta të Nënë Terezës do të njihen tek me vonë, sespe dimensionet e figurës së saj thotë ai, janë shumë më të mëdha se sa që njihen sot.

Ai thotë se Prishtina dhe Tirana nuk i kanë dhënë asaj respektin e merituar.

“Megjithë aktivitet që ka pasur dhe ka në Kosovë, në Shqipëri dhe në Maqedoni, nuk mund të themi se kemi bërë mjaft. Unë shpresoj që ta kemi mishëruar në mendjet dhe në zemrat tona, dhe mbi të gjitha të mos jetë vetëm një festim i lavdërimit të emrit të saj, por mbi të gjitha nga jeta dhe vepra e Nënë Terezës të mësojmë atë që është thelbësore që është mirësia, dashuria, bujaria, dialogu ndëretnik, dialogu ndërfetar që janë cilësi absolute për historinë e njerëzimit”.

Dom Lush Gjergji thotë se është i kënaqur pjesërisht me akivitet që janë organizuar për nder të figurës së Nënë Terezës, dhe që sipas tij ka më shumë hapësirë dhe mundësi që jeta dhe vepra e saj të zbërthehen në dimensionet që kanë.

Ai po ashtu thotë se shqiptarët nuk kanë ditur ta shfrytëzojnë sa duhet emrin e saj, dhe vlerat.

“Nënë Tereza e bëri një sintezë të mrekullueshme të botëse së të varfërve dhe të pasurve dhe u bë nëna e gjithë njerëzimit, e pse të mos jetë edhe nëna e popullit shqiptar. Ne asnjëherë nuk jemi paraqitur në prizmën e asaj që janë vlerat dhe virtytet e Nënë Terezës. Unë gjithnjë kam thënë se Nëna Tereze është letërnjoftimi ynë, është identiteti ynë burimor shqiptar dhe nëse ne shkojmë gjurmëve të saj të gjitha dyert do t’i kemi të hapura”.

Manifestimet për shënimin e 100 vjetorit të Nënë Terezës kanë filluar muaj më parë, meqenëse viti i sivjetmë me vendimin e presidentit të Kosovës është shpallur “Viti i Nënë Terezës”, por manifestimi qendror do të mbahet me 5 shtator, kur do të përurohet edhe katedralja që mban emrin e saj.

Nënë Tereza simbol i bashkimit kombëtar

Don Marjan Ukaj


Fundi i shekullit XIX dhe fillimi i shekullit XX karakterizohej me luftëra të paepura për çlirimin e trojeve shqiptare nga pushtimet e huaja. Në këtë periudhë nga trungu i popullit tonë të shumëvuajtur dolën Rilindës trima dhe mendjendritur, që me armë dhe penë i dolën zot Atdheut. Atëherë kur Qeveritë e Mëdha i copëtuan trojet tona, ndërsa Kulshedra e kuqe po përgatitej ta vente nën kthetrat e veta kombin tonë të lashtë, në një familje të tillë, në qytetin e Shkupit, me 26 gusht 1910 Zoti e solli në jetë Gonxhe Bojaxhiun, e cila më vonë u kuptua si më i madhi peshqesh për popullin tonë dhe botën. Kjo Gonxhe u qe besuar prindërve të përshpirtshëm, të cilët, përkundër urrejtjes dhe varfërisë së madhe të kohës, ditën ta rrisnin dhe ta edukonin bijen e vet në frymën e idealeve ungjillore, për të çelur më vonë dhe për ta mbushur botën me aromën e dashurisë, të përkushtisë dhe të shërbimit ndaj të varfërve ndër më të varfër fillimisht në Kalkutë dhe pastaj në mbarë botën.
Me 24 maj 1937 m. Tereza i bëri kushtet e përjetshme dhe e mori emrin Nënë Tereza. Ishte një ditë e veçantë për Të. Ja se çka shkruan me këtë rast: “Çfarë hiri i madh! Vërtet, s’mund ta falënderoj Zotin sa duhet, për të gjitha që bëri për mua. I Tij për amshim!” Me siguri nuk ka qenë krejt e vetëdijshme për peshën e këtyre fjalëve, por një gjë nuk e ka harruar kurrë: e kjo është besa shqiptare. E din mirë dhe e thekson edhe në letrat drejtuar Atit shpirtëror dhe Arqipeshkëvit të Kalkutës, se besa tek shqiptarët është e shenjtë dhe se shqiptari për besë jep edhe djalin. Nënë Tereza ishte një murgeshë e devotshme, bujare, e zellshme dhe e lumtur. Fliste rrjedhshëm gjuhën angleze, hindu dhe atë bengale. Ishte mësuese e talentuar dhe e lidhur ngushtë me nxënësit, të cilët e donin dhe e admironin. Veprimtaria e saj ishte krejt e thjeshtë dhe digjej pa u kursyer për ta dashur Jezusin sikur askush më parë.
Në vitin 1942 Nënë Tereza bëri një betim privat, për të mos i kundërshtuar Zotit në asgjë. Nuk zgjati shumë dhe Krishti e vuri në një sprovë të re duke i thënë: “Kam nevojë për murgesha indiane, viktima të dashurisë sime, të cilat do të jenë të lidhura ngushtë me mua për të rrezatuar dashurinë time në shpirtëra... Kam nevojë për murgesha të mbushura me dashurinë time në kryq”. Ndërsa Nënë Tereza e përvuajtur përgjigji: “O Jezui im, ajo që Ti kërkon i tejkalon forcat e mia. Unë nuk jam e denjë, jam mëkatare dhe e dobët. Shko, o Jezu, dhe gjeje ndonjë shpirt më të denjë dhe më bujar se mua”. Pasi Nënë Tereza kërkoi dritë për ta mësuar vullnetin e Zotit, krejt në fund, Jezu Krishti e garantoi duke i thënë: “Mos ki frikë! Gjithmonë do të jem me ty”!.
Lufta e dytë botërore nuk e kurseu as kuvendin e Loretos në Kalkutë. Shkolla “St. Mary” u shndërrua në spital. Uria e pushtoi Bengalin Perëndimor dhe i mori më se dy milion jeta njerëzish. Me 19 gusht 1946 dhuna bëri që rrugët e Kalkutës të laheshin në gjak. Nënë Tereza nuk mund të rrinte e qetë. Ajo shkrihej në lutje dhe në punë për të tjerët. Kjo gjë i pëlqeu Jezusit, i cili me 10 shtator 1946 në një vegim gjatë udhëtimit për në Darjeeling, kërkoi prej saj ta linte rregullin e Loretos dhe ta themelonte një bashkësi të re, të cilën do ta quante me emër: “Misionaret e Dashurisë”. Nënë Terezës i duhej të luftonte me vetveten. Braktisja e kuvendit të motrave të Loretos ishte tejet e vështirë për Të. Ja si e kujton Loreton: “Në kuvendin e Loretos isha shumë e lumtur. Mendoj se isha motra më e lumtura në botë.” Gjatë muajve në vijim Jezusi ia zbuloi Nënë Terezës vuajtjen e vet për braktisjen e më të varfërve, keqardhjen dhe mjerimin e tij, dëshirimin, etjen dhe dëshirën për motra që do të jenë zjarri i dashurisë ndër më të varfërit, të sëmuarit, atyre që janë duke vdekur, fëmijëve të braktisur nëpër rrugë.
Tanimë është vërtetuar se Jezusi në Nënë Terezën gjeti shpirtin e zemrën më të pastër dhe trupin e mendjen më të dlirë për t’u rikthyer në botën e të mjeruarve. Përmes saj deshi ta nxjerrë njerëzimin nga errësira e mëkateve dhe të mbushë botën me dashuri. Ja si i drejtohej: “Vogëlushja ime, eja – eja – më dërgo në mesin e të varfërve! Eja, ji drita ime! Unë nuk mund të shërbej vetëm. Ata nuk më njohin, prandaj as nuk më duan... Eja dhe shko në mesin e tyre me flijimin dhe dashurinë tënde për mua. Ata duan të më shohin, të më njohin, të më dashurojnë!” Ky kryq dhe ky hir i takoi një bije të popullit shqiptar, e cila diti ta bartë dhe të kryqëzohej në të. Diti të nxjerrë hir për vete dhe për të gjithë botën. Diti të bëhej shembull i besimit të pakompromis në Zotin dhe duke flijuar gjithçka për Jezusin, dhe duke jetuar me një shpresë kundër çdo shprese lirisht mund të quhet Abrahami i Besëlidhjes së Re.
Nënë Tereza na mëson se: „Zoti na krijoi për të bërë vepra të vogla me dashuri të madhe.“Gjithçka është e mundur, kur njeriu bëhet instrument i Dashurisë, apo “laps në dorë të Zotit”. Dashuria shkatërron kufij, ndërton ura dhe bashkon popuj. “Paqja dhe lufta fillojnë në shtëpi. Nëse, vërtet, dëshirojmë paqe në botë, le të fillojmë ta duam njëri-tjetrin në familje”. Dhe “nëse, vërtet, duam të dashurojmë, duhet të mësojmë të falim”.
Nënë Tereza ishte motër e lutjes, e veprimit dhe e heshtjes së madhe. Ajo për model të heshtjes kishte Virgjëren Mari, ndërsa mëson se Jezu Krishti është gjithmonë i gatshëm të takohet me ne në heshtje të brendshme. Për të arritur një heshtje të tillë të vërtetë, duhet të vëmë në praktikë heshtjen e syve, heshtjen e veshëve, heshtjen e gjuhës dhe heshtjen e mendjes, sikurse Maria që i ruante në zemër mrekullitë e Zotërisë, dhe t’i shërbejmë Jezusit duke e ruajtur mendjen prej çdo mossinqeriteti, hutese, mendimi të keq, gjykimi të papeshuar, ndenjeje dhe dëshire të turpshme.
“Sytë tanë janë si dy dritare, nëpërmjet të të cilëve mund të hyjë Krishti ose bota. Nganjëherë duhet të kemi guxim dhe forcë t’i mbajmë të mbyllur. Po e mbajtëm heshtjen e zemrës, mund ta dëgjojmë Zotin gjithkund: në derën që mbyllet, në personin që ka nevojë për ne, në këngën e zogjve, në lule, në shtazë. ... Heshtja ishte para krijimit. Qiejt ishin të shtrirë pa asnjë fjalë. ... Gjuha e Zotit është heshtja. ... Kemi nevojë për heshtje që të jemi vetëm me Zotin, për t’i folur, për t’i rimarrë fjalët e Tij në thellësinë e zemrës tonë. Kemi nevojë të jemi vetëm me Zotin në heshtje, për t’i rinuar dhe shndërruar zemrat tona. Në heshtje fitojmë një perceptim të ri të jetës. Në heshtje përmbushmi përplot me forcë të Zotit; kjo forcë na ndihmon t’i bëjmë të gjitha me gëzim. Heshtja është themeli i bashkimit tonë me Zotin dhe me njëri-tjetrin. Fryti i Heshtjes është LUTJA; fryti i Lutjes është FEJA; fryti i Fesë është DASHURIA; fryti i Dashurisë është HESHTJA.”
Heshtja dhe përsiatja e ngritën Nënë Terezën në piedestalin më të madh dhe e bënë të njohur në mbarë botën. Kjo Bijë shtatvogël e nderoi Kombin tonë shqiptar dhe i tregoi botës se para Zotit s’ka njerëz, apo popuj të vegjël. Ky ishte lajtmotivi i jetës saj: “Nëse dikush e shikon Zotin në mua, gëzohem. Unë e shikoj Zotin në çdo njeri, në mënyrë të veçantë në ata që vuajnë”. Sot, kur mbarë bota kremton 100 vjetorin e lindjes së Nënë Terezës, me plot arsye mund ta falënderojmë Zotin për këtë dhuratë të paçmueshme që ia fali botës! Në Të ne u bashkuam si rrallëherë në histori e dhashtë Zoti që të përfitojmë nga filozofia e jetës saj e të mësojmë ta njohim dhe t’i shërbejmë Zotit në çdo njeri, në veçanti në ata që vuajnë! Së bashku me të varfëritë e Kalkutës të gëzojmë dhe ta lusim Nënë Terezën që të ndërmjetësojë për Popullin tonë shqiptar dhe për mbarë botën!