Fiku i Bardhë dhe i Zi

Kishte qenë një plak me një djalë. Kishin qenë shumë të varfër Një ditë i tha djali mëmës: - Shko mëmë e Iypja çikën mbretit!

Çka po thua more djalë? - ia pret e ëma.- Ne s'na njeh kush për kurrgjë, e si do të na e jep mbreti çikën? Duhet të shkosh për hatër tim! Shkon e ëma deri te saraji i mbretit, por i vjen turp t'ia kërkoi çikën e kthen në shtëpi. - He, nanë, çka tha mbreti? More bir, s'mund ia përmenda kujt.

E pra atëherë po shkoj vetë e ia lyp. Djali e kishte nji fyell që kur i frynte, shkonte ku dëshironte.

Shkon te saraji i mbretit e heton se ku e kishte odën çika; i fryn fyellit e hyn për dritarje brenda. E sheh e bij a e mbretit e habitet.

Po ti, - i thotë, - si këtu, qës'hyn njeri gjallë, ae di babai?! - He, - ia pret djali, Unë shkoj ku të dua vetë, me këtëfyell. - Po pseke ardhë? - e pyeti çika. - Kam ardhë për ty - i thote djali. (çikës nuk i pëlqeu aspak, por e gënjente deri sa i amori fyellin. Kur ia mori fyellin, i ra ziles dhe u mbush dhoma me ushtarë . - Kapeni, - u thotë, - e ma hiqni kënde j !

E kapin ushtarët, e rrahin mirë, i dëftojnë rrugën. Niset djali e bjen nëpër nji pyll. Ishte pika e dimrit e gjen midis pyllit një fik plot me kokrra të bardha. E këput një, e futë në gojë dhe i duket më i ëmbël se mjalti. - Sa të mirë, thotë, - këta fiq tash në mes të dimrit! I këputë disa e vijon rrugën.

Pa dalë mirë prej pyllit, e gjen një fik tjetër plot me kokrra të zeza. E këput një dhe e provon, e qe se i del një bri midis balli. "Pale!", thotë, "Po ky bri si kështu?! " E han një fik të bardhë e i zhduket briri. "Kjo punë" thotë, "qenka për çudi!" E merr edhe do fiq të zi me vete e shkon në qytet para sarajit të mbretit dhe bërtet: - Hajde fiq! Hajde fiq të njomë! E dëgjon e bija e mbretit, i shkon mall për fiq e kërkon për t'i blerë nj a dy. Djali i shet katër fiq të zinjë dhe ikën. I han e bija mbretit të katërt e i dalin katër brirë në ballë.

Kur e shef mbreti, desh çmendet, se e kishte veç nji vajzë të vetme. Kërkon yshtje e lloj-lloj barnash; por pa dobi: sa ia preninbrirët, idilnintëtjerët. Mbasnjëviti kalon prap djali parasarajit të mbretite bërtet: "Hajde fiq! Hajde fiq të mirë!" I kishte ruajtur do fiq të bardhë e do fiq të zi.

E dëgjon e bija e mbretit e lypë ende fiq. Djali ia shet vetëm një fiq të bardhë. Porsa e han e bij a e mbretit fiqin i hiqet nji bri. I dëfton mbretit e ky qet ta kërkoi djalin, që shitte fiq, se e kishte qitë fjalën: "Kush mund të ma shërojë vajzën, i ndreq pallate dhe ia jap vajzën për grua"

Dalin rrogëtarët ta kërkofnë djalin dhe e takojnë: - Na e shet do fiq, - i thonë - se na ka dërguar mbreti. Jooo! - ua kthen djali. - Pa shkar vetë te çika e mbretit të flas me te, nuk u jap fiq tjetër. Shkojnë e i dëftojnë mbretitse si ka thënë djali, që shet fiq, e mbreti përgjigjet: - Po pse mos ta lëmë të hyje te çika, ta provojmë? E thërrasin djalin, dhe e fusin te e bija e mbretit. Kur mbeten vetëm të dy, djali i jep nji fik të zi dhe, por sa e ha çika i del edhe një bri; ia jep nji fik të bardhë, e prapë i hiqet. - Unë mund, të shëroj - i thotë djali çikës së mbretit. - Apo më njeh se kush jam? - Unë jam ai djali, që të pata hyrë vjet në dhomë për dritarje. Tash pa ma dhënë fyellin e pa ma dhënë besën se më merr për burrë, nuk të shëroj. Shumë u mendua vajza por pa tjetër iu desh t'ia japë fyellin dhe besën për martesë . Atëherë djali i dha fiq të bardhë dhe ia hoqi të gjithë brirët.

U gëzua vajza, u gëzua mbreti dhe e u gëzuen gjithë. Mbreti ia ndërtoi një saraj të bukur përballë sarajit të vet dhe ia dha të bijën për grua. Bëri një javë dasëm. Mbasnjë jave i fryu djali fyellit e u tund me gjithë pallat në katund të vet, për të jetuar së bashku me t'ëmën. Aty ndejti me të shoqen dhe t'ëmën si më i miri në atë vend.