Diktatori më i çmendur në botë: Rrëfimi më qesharak që keni lexuar, ndërsa gjithçka është e vërtet!

by **Naki** Fri 14 Mar 2014, 15:13

Rrëfimin që do ta lexoni, nuk do të dinte ta shkruante asnjë dramaturg, asnjë humorist, madje as autori i filmit “The Dictator”, Sacha Baron Cohen. Fjala është për presidentin e përjetshëm të Turkmenistanit, Saparmurat Niyazov. Ai është zgjedhur president me 100 për qind të votave, nga 100 për qind e votuesve. Veten e shpalli “baba të kombit”. Imazhi i tij është kopjuar në një trilion kopje dhe gjendet kudo, prej bankënotave e deri te shishet e alkoolit dhe pakot e kripës. Çmimin “Heroi i Turkmenistanit” e fitoi madje pesë herë, ndërsa pothuaj çdo institucion e ka emrin e tij. Bukës ia vuri emrin e nënës, sepse “ka lindur babanë e kombit”, ndërsa i ka ndryshuar edhe emrat e ditëve të javës dhe muajve të vitit. E ka botuar librin “Ruhnama” të cilin në Kushtetutë e barazoi me Kuranin, e madje donte ta bënte kryesorin në predikimet në xhami. Sipas tij, ai që e lexonte këtë libër tri herë, shkonte direkt në Parajsë... Niyazov vdiq më 2006, por pas e la një budalla tjetër, dentistin Gurbanguli Berdimuhamedow, i cili kalin e quan vëllai, sepse “kali është më i dashur se vëllai”! Telegrafi ju sjellë rrëfimin interesant, për një nga diktatorët më të çoroditur në histori.

Nëse ju duket e çuditshme se si në Korenë e Veriut kanë dalë në zgjedhje 99.9 për qind e votuesve, të cilët kandidatëve për Parlament (një njësi - një kandidat) ua kanë dhënë 100 për qind të mbështetjes, dëgjojeni rrëfimin për Turkmenistanin dhe liderin e përjetshëm të këtij shteti, Saparmurat Niyazov.

Në listën e “diktatorëve të çmendur” që ka ndërtuar kultin e personalitetit, pa dyshim se Niyazov e zë vendin e parë. Gjatë kohës së regjimit të tij, çdo i treti banor i shtetit ka përfunduar në burg, ndërsa çdo i dyti mbeti pa punë.

Niyazov erdhi krye të Turkmenistanit në vitin 1985, kur lideri sovjetik, Mikhail Gorbachev, e emëroi kryeministër të Republikës Socialiste Sovjetike të Turkmenistanit dhe sekretar të parë të Partisë Komuniste të Turkmenistanitqë ishte posti më i fuqishëm politik në ish BRSS. Ky inxhinier i energjetikës ishte lideri më i ri i republikave sovjetike.

Kur më 1991 Sovjeti Suprem i Turkmenistanit shpallin pavarësinë, Niyazov u zgjodh president i shtetit të ri të pavarur. Vitin tjetër fitoi në zgjedhje, ndërsa duhet cekur se ishte kandidati i vetëm. Më 1999 fiton 100 për qind të votave, nga 100 për qind e votuesve, diçka që nuk ka ndodhur as në Korenë e Veriut.

Anëtarët e partisë së tij në të njëjtat zgjedhje kanë marrë më shumë se 99 për qind të votave. Kështu, Parlamenti e emëroi president të përjetshëm. Menjëherë pas kësaj, veten e shpalli Turkmenbashi, apo “baba të turkmenëve”, sipas modelit të Kemal Ataturkut, “babait të turqve”.

Në një sesion të Parlamentit tha se më 2010 mund të japë dorëheqjen dhe të shpall zgjedhjet. Por, ligjvënësit kundërshtuan me dhembje dhe e përgjëruan që të mbetet president i përjetshëm.

Edhe pse Turkmenistani është vend i pasur me burime natyrore, veçanërisht me naftë dhe gaz (për rezervat e gazit zë vendin e pestë në botë), banorët jetojnë në varfëri. Paga mesatare është 50 dollarë, por qytetarët përdorin falas gazin, rrymën dhe ujin.

“Te ne të gjithë jetojnë mirë. I kam pyetur njerëzit dhe askush nuk është ankuar”, ka thënë Niyazov, të cilit i pëlqente të ecte në kryeqytet e të pyeste njerëzit se si jetojnë.

Turkmenistani është një nga vendet më të izoluara në botë. Fotografi zviceran dhe laureati i çmimit prestigjioz të fotografisë, World Press Photo, Nicolas Righetti, disa herë ishte në këtë shtet.

“Kur mbërrini në Turkmenistan, gjëja e parë që shikoni është Niyazovi. Pse? Për shkak se ky tip është kudo. Është shumëzuar në një trilion kopje. Imazhi i tij është në të gjitha bankënotat. E gjejmë në shishe të alkoolit, kuti të çajit, paketim të kripës”, ka thënë Righetti.

Portreti i “babait të turkmenëve” është sidomos në ndërtesa të mëdha dhe sheshe. Statujat e tij dhe të nënës së tij janë edhe në shkretëtirën e Karakumit. Statuja e tij e praruar, e lartë madje 15 metra (Niyazov ishte veç 150 centimetra i lartë), gjenden në maje të ndërtesës më të lartë në qytetin Ashgabat. Statuja rrotullohet, që fytyra e Turkmenbashit të jetë përherë e kthyer kah Dielli.

“Personalisht jam kundër që të shoh fotot dhe statujat e mia në rrugë, por populli këtë e do”, ka thënë Niyazov në vitin 2001, kur u kritikua kulti i tij i personalitetit.

Çmimin “Heroi i Turkmenistanit” e ka fituar madje pesë herë. Për ta nderuar veten, qytetin Krasnovodsk e ka riemëruar Turkmenbashi . Përveç kësaj, shumë stacione, aeroporte, hidrocentrale, shkolla e spitale mbajnë emrin e tij. Sipas tij e ka quajtur edhe një meteorit që e zbulojnë astronomët turkmenë, një jogurt dhe një parfum.

Televizioni shtetëror quhet po ashtu sipas tij, Turkmenbashi, ndërsa derisa ishte gjallë transmetoheshin lajmet kryesisht për të, e në kënd ishte fotoja e tij. Në radio po ashtu kanë kënduar çdo ditë këngë për nderin e tij. Të gjitha gazetat turkmene kanë botuar foton e tij në ballinë, ndërsa edhe pjesa më e madhe e përmbajtjes i kushtohej atij.

Si Niyazovi, edhe nëna e tij është shumë e famshme. Pa marrë parasysh se ajo vdiq në vitin 1948, kur djali erdhi në pushtet u shpall “Heroinë Kombëtare”, për shkak të meritave të saj për vendin. Padyshim, roli më i madh ishte se lindi “babanë e kombit”.

Emri i bukës është ndryshuar nga fjala tradicionale "çorek” në “Gurbansoltan”, sipas nënës, dhe statujat e pikturat e saj po ashtu janë shumë të shpeshta në Turkmenistan.

Në sesionin vjetor të Parlamentit, më 2002, Niyazov njoftoi se ka ndryshuar emrat ndërkombëtarë të muajve. Kështu, Janari quhet Turkmenbashi - sipas tij; derisa Prilli quhet Gurbansoltan - sipas nënës së tij. Edhe muajt janë riemëruar sipas personaliteteve të ndryshme turkmene.

Pasi ka ndryshuar emrat e muajve, vendosi t’i ndërrojë edhe emrat e ditëve të javës, në: Kryesori, i Riu, i Miri, i Katërti, i Bekuari, Shpirtërori dhe Dita e Pushimit. Ai ka caktuar edhe festat e reja shtetërore: 6 Prilli është “Festa e pikës së ujit që është kokërr e ditës së artë”; 1 Dhjetori është “Festa e Neutralitetit”; 27 Prilli është “Dita e Kalit”, ndërsa më i famshmi është “Dita e Bostanit” që festohet më 10 korrik.

“Babi i turkmenëve” në vitin 2001 ka botuar librin “Ruhnama”, që në përkthim i bie “Libri i spiritualitetit”. Ky libër në Kushtetutë është i barabartë me Kuranin dhe çdo qytetar “i ndershëm” duhet ta dijë përmendësh. Ai madje ka kërkuar nga Bashkësia Islame që t’ju rekomandohet besimtarëve në vend të Kuranit, ndërsa kur kreu i Bashkësisë refuzoi këtë, hoxha arrestohet.

Tek “Ruhnama" Niyazov jep mendimet e tij për moralin, martesën, raportet vëllazërore dhe fqinjësore. Libri është i obligueshëm për t’u lexuar, ndërsa është një provim për ta njohur përmbajtjen e tij e të cilin pa e dhënë askush nuk mund ta regjistrojë fakultetin, të punësohet apo të japë lejen e vozitjes. Pos kësaj, ai ka urdhëruar që mjekët të mos e japin Betimin e Hipokratit, por betimin në “Ruhnama”.

Pos që “Ruhnama” u lexua 24 orë në ditë në televizionin shtetëror, fëmijët është dashur që të lajmërojnë prindërit nëse nuk i dinë mirë mësimet e “babait të kombit”. Turkmenbashi pohonte se secili që lexon tri herë librin e tij, shkon direkt në Parajsë.

Ai ka shkruar edhe vepra në poezi e në prozë që kanë fituar çmimet më të larta në shtet, ndërsa i ka ftuar të gjithë që ta kritikojnë, por askush nuk e kishte guximin për një gjë të tillë.

Niyazov e ka shkruar edhe himnin e ri të Turkmenistanit, që i dedikohet atij. Shumë organizata ndërkombëtare për të drejtat e njeriut e dënuan këtë himn, sepse teksti inkurajon edhe persekutimin e homoseksualëve .

Ai ka shuar operën dhe baletin shtetëror, “sepse këto gjëraaskujt nuk i duhen” dhe se “nuk janë pjesë e kulturës turkmene" . Thuhet se kjo është bërë pasi asnjë vepër e madhe e këtyre arteve nuk i dedikohet atij. Po ashtu, ka ndaluar edhe cirkun.

Spikerët në televizion nuk guxonin të vënë grim, sepse lideri thoshte se vështirë i dallonte spikerët meshkuj dhe femra.

Në një rast u takua me një vajzë të re që kishte një dhemb floriri. Ai nuk e pëlqeu këtë dhe menjëherë e miratoi dekretin që ndalon dhëmbët e arit, ndërsa vajzës i tha që të shkojë te dentisti që në vend të arit t’ia vë një kurorë të bardhë. Po ashtu, turkmenëve u tha që të brejnë sa më shumë me dhëmbë, sepse kështu i ruajnë ato.

“Kur unë isha i ri, kam parë qentë se si brejnë kockat. Për këtë qentë i kanë dhëmbët e shëndetshëm”, ka shpjeguar ai.

Meshkujve më 2001 ua ndaloi mjekrat, mustaqet dhe flokët e gjata. Ka thënë se djemtë me flokë të gjata janë nën ndikimin e kulturës dhe modës perëndimore. Kështu, në të gjithë kufijtë ka dërguar berberë që të rruajnë çdo të huaj që futet në vend, që kështu të mos prishet rinia. Më vonë ua lejoi më të vjetërve mjekrat dhe mustaqet.

Ai e ndaloi edhe pirjen e duhanit, pasi e la vet, me arsyetimin se kështu shmanget tundimi.

Ai ka ndaluar transmetimin e muzikës nga CD-të apo kasetat. Ndalesa vlente për radion dhe televizionin shtetëror, madje edhe tubimet muzikore. Këtë e bëri sepse donte të ruante vlerat kulturore. Kështu, muzika duhet të jetë live. Po ashtu, ka ndaluar dëgjimin e muzikës në veturë.

Në dhjetor 2005 ka ndaluar edhe video-lojërat, duke thënë se janë të dhunshme.

Të huajve në Turkmenistan ua ka ndaluar daljen në publik pas orës 23:00. Po ashtu, ka urdhëruar që çdo i huaj që martohet me turkmene, para martesës duhet të paguajnë 50 mijë dollarë.

Po ashtu, ky budalla ka urdhëruar të mbyllen të gjitha spitalet jashtë Ashgabatit, me arsyetimin se nëse njerëzit janë të sëmurë, duhet të shkojnë në kryeqytet.

“Pse duhet të shpenzojmë specialistët e mirë në fshatra, kur ata duhet të vijnë në kryeqytet”, ka thënë ai. Këtë vendim besohet se e mori pasi një ditë u sëmurë dhe donte që të gjithë mjekët të jenë në dispozicionin e tij.

Turkmenabashi ka urdhëruar edhe mbylljen e bibliotekave në vendet më të vogla, pasi “katundarët edhe ashtu nuk lexojnë libra”!

Problemin e ndarjes së pensioneve e zgjidhi duke e ndaluar pensionimin më 2006, e duke urdhëruar të rinjtë që të kujdesen për të vjetrit. Pos kësaj, të gjithë ata që kanë marrë pensione dy vite para këtij vendimi, është dashur që këtë shumë të parave t’ia kthejnë shtetit.

“Babai i turkmenëve” ka propozuar ndërtimin e mrekullive të reja të botës në Turkmenistan. Një mrekulli e tillë është menduar të jetë “Pallati i Akullt”. Ai premtonte se do ta mundte klimën e shkretëtirës, jo larg Ashgabatit, në malin Kopet-Daga, duke ndërtuar një pallat nga akulli e ku mijëra turkmenë do të mësojnë skijimin, ndonëse jashtë do të jetë një vapë e tmerrshme.

Një tjetër ide e çmendur ishte një kopsht i madh zoologjik në shkretëtirë. Ai ka investuar 18 milionë dollarë në kopshtin për pinguinë, duke thënë se “ka shpëtuar këtë specie nga ngrohja globale”.

Niyazovi vdiq në vitin 2006. Kjo vdekje ka mundur të zbeh kultit personalitetit të tij, por reliktet e tij jetojnë në formën e ligjeve të çuditshme dhe të monumenteve. Po ashtu, edhe trashëgimtari i tij, dentisti Gurbanguli Berdimuhamedow, është si ai: ka filluar ta ndërtoj një tjetër kult të çuditshëm të personalitetit. P.sh. ia vuri vetes titullin e nderuar Arkadag , që do të thotë “Patron”.

Fiksim i presidentit të ri janë kuajt Akhal-Teke, që ështëkafsha kombëtare dhe emblema e Turkmenistanit. Ky budalla, librin e tij “Fluturimi i kalit qiellor” e fillon me këto fjalë: “Nuk do të të quaj kalë, por do të të quaj vëlla, sepse je më i dashur se vëllai”. Madje, më 2011, Berdimuhamedow dha urdhër që të organizohet kontesti vjetor i Miss Kalit. /Telegrafi/