A duhet te ndryshohet dialekti i Gjuhes Shqipe ?

by **Naki** Thu 18 Dec 2008, 19:45

Mendoj ( mendim personal ) se dialekti i gjuhes shqipe eshte nje thesar qe shume vende te botes e kan lakmi.
Po hap kete teme dhe pres mendimet e juaja

by MONDI Thu 18 Dec 2008, 20:03

jam i mendimit qe menyre kategorike mos te ndryshet sepse jemi nje nder vendet e vetme qe kemi nje thesar te pacmuar qe na kane zili te gjithe kombet e tjera

by **Naki** Thu 18 Dec 2008, 22:08

E sakte kjo mondi. Gjuha shqipe eshte nje nder ghuhet me te vjetra dhe eshte folur 9 mije vjet me pare. Nuk jam kunder standarnizimit te gjuhes mirpo siq ceka per mua dialekti i shqipes eshte nje thesar dhe jam per ate te mos ndryshohet sepse ky dialekt e ushqen shqipen me ato fjale shume te bukura.

by visitor Fri 19 Dec 2008, 11:46

Duhet mo se pari kush te merr vesh ty mo katunar 8) .
Edhe une mendoj se dialekti i shqipes eshte vertet nje thesar mirpo standardizimi i gjuhes eshte i domosdoshem sepse vertet ne gjuhen shqipe jane futur shume fjale te huaja. Dialekti duhet te jete edhe po deshet nuk ndryshohet dot dhe se ka at lezetin (knaqesin) se e pshtjella edhe une pak 8) .

Psh Nese nje zoteri shkon ne ndonje fshat ja po e skenoj nje tregim.
Nje katunar i ka borq njerit dhe ky plaku shkon ti kerkon borgjin cili dialekt eshte me i mire ketu?

1. Standardizuem : Mire dita zotrote ckemi si ja kaloni mire jeni, mire familja ju lutem nese nuk ju pengoj me keni disa leke borgj keni mundesi te mi ktheni se vertet zoteri me duhen. Rrespekt zoteri ju faleminderit.

2. Katunarqe me dialekt: O Hasanoooooo a po mi jep paret a ta qiva nonen e krejt ropt e shpis se boll te kam prit

he mo cili dialekt ju pelqeu 1 apo 2 ?

by **Naki** Fri 19 Dec 2008, 14:57

Hahahahahahahahaaa krejt e fshine je vallahi Neutral

by deti Fri 19 Dec 2008, 15:04

alla-katunarqe nga podguri:

"Valla Naki boll mir e ki. Qysh me e nryshu ket adalet mem fal deshta me than dialekt se vallahi nuk po e marr vesh kurrqysh. Menimi i jem pasha mixhen asht me fol qashtu qysh na kan msu bab e babgjysh. A ka ma mire se kur t'thrret kojshia n'dark t'lames e ti n'vend se me shkue n'sobe te burrave, yrysh e n'lame te sanat... "

Mendimi im eshte se dialekti dueht ruajtur patjeter sepse vertete eshte nje pasuri e gjuhes sone te bukur. Gjuhen me dialekt duhet perdorur me njerezit e caktuar ne vend dhe kohe te caktuar sic duhet poashtu te veprohet edhe me gjuhen e standardizuar shqipe.
Pra t'i ruajme dialektet ne gjuhen shqipe por ama ta mesojme edhe ta flasim shqipen e standardizuar ashtu si duhet e jo si na servohet sot ne shume media publike qofshin ato elektronike apo te shkruara.

by shaban cakolli Fri 19 Dec 2008, 19:34

standardizimi i gjuhës është diçka tjetër,gjuha jonë duhet të pasurohet,dhe dialektet e huaja më mirë të themi barbarizmat po i fusin në te pikërisht njerëzit që do të duhej të pasuronin këtë gjuhë perendie,filluar nga TV,shtypi.......
Ata arsyetohen se kinse këto janë fjalë internacionale,por ky lloj internacionalizimi mjegullon gjuhën tonë të pastër si loti.

by Erion Sat 20 Dec 2008, 09:10

Jam i bindur se kombin e bashkon gjuha Standarte. Duhet t'i kushtojmë vëmendje të madhe mësimit të shqipes standarte.
Pra dialektet krahinore nuk kemi arsye pse t'i ndryshojmë, ndërsa shqipja standarte ka nevojë për mbrojtje e pastrim nga fjalët e huaja.

Unë bisedoj dhe shkruaj gjithmonë shqipen Standarte, veçanërisht në forume e bloge, me qëllim që të më kuptojnë të gjithë e per respekt të gjuhës tonë, dhe flamurit kombëtar.!

by Kotelja Sat 20 Dec 2008, 16:22

E kuptoj luften e Migjen Kelmendit per te mos ia krasitur gjuhes shqipe gegerishten. Dialektet jane pasuri e kombit tone, dhe si te tilla duhet t'i ruajme me xhelozi per brezat e ardhshem. Me mire do te ishte t'i luftonim barbarizmat dhe t'i zhduknim nga fjaloret tane, sesa te perpiqemi t'i ndryshojme dialektet e shqipes, te cilet ne syte e botes na bejne me te ditur!

by Kron Kazani Tue 23 Dec 2008, 00:45

Terminologji

Standardizimi i terminologjisë së informatikës

Mosstandardizimi i terminologjisë së informatikës në gjuhën shqipe është duke u nxjerrë telashe jo vetëm gazetarëve, redaktorëve gjuhësorë, autorëve të teksteve profesionale e shkencore, por edhe njerëzve të rëndomtë – përdoruesve të kompjuterit e të Internetit – sidomos mësimdhënësve e nxënësve të të gjitha niveleve të shkollës shqipe

Nga Nebi Caka

Rritja gjithnjë më e madhe e numrit të përdoruesve të kompjuterëve personalë dhe të përdoruesve të Internetit, në të gjitha vendet, e aktualizon gjithnjë e më shumë çështjen e terminologjisë së informatikës, në të gjitha gjuhët. Me zhvillimin e teknologjisë së informacionit rritet dhe numri i termave të krijuar për të shprehur konceptet e reja që kanë të bëjnë me këtë fushë. Këta terma, pothuajse pa përjashtim, krijohen në gjuhën angleze, meqë rëndom vijnë, së bashku me produktet e teknologjisë së informacionit, nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës, të cilat që nga viti 1989 janë superfuqi e vetme hegjemone botërore. Vendet që nuk e kanë gjuhë zyrtare gjuhën angleze, ose duhet t'i pranojnë këta terma ashtu si u vijnë, ose duhet t'i krijojnë barasvlerësit përkatës në gjuhët e tyre lokale, gjë që nuk është punë aspak e lehtë, duke pasur parasysh numrin e madh të këtyre termave dhe shpejtësinë me të cilën ata depërtojnë në secilën gjuhë. Si rrjedhojë, terminologjia e informatikës po bëhet një burim i rëndësishëm për shumë terma që po hyjnë në fjalorin e përgjithshëm të gjuhëve të ndryshme, pra dhe në atë të shqipes.

Anglishtja ngadalë po merr rolin e gjuhës ndërkombëtare, të ashtuquajturës gjuhë botërore, rol ky që disa shekuj e ka pasur para saj frëngjishtja, e para kësaj të fundit latinishtja, e një funksion të ngjashëm, por vetëm në Evropën Qendrore, ka pasur jo aq moti edhe gjermanishtja. Kështu edhe kompjuter, edhe harduer edhe softuer, edhe internet, edhe ueb - po bëhen fjalë ndërkombëtare.

Siç thekson Yves Laroche – Claire në Parathënien e fjalorit të parë në botë të antianglicizmave [një gjini e re leksikografike] "Évitez le franglais, parlez français" (Shmanguni frënglishtes, flitni frëngjisht), të botuar në Paris më 2004: "Nuk kalon ditë pa na ardhur një fjalë a shprehje e re nga matanë Atlantikut".

Përvojat dhe përngjasimet

Shumica e termave të anglishtes që përdoren në Internet ende nuk janë përkthyer në gjuhë të tjera, madje as në gjuhët "e mëdha" (me numër të madh folësish), siç janë kinezishtja e arabishtja apo spanjishtja e frëngjishtja.

As shqipja nuk bën përjashtim për sa i përket shqipërimit të termave të informatikës. Madje ajo qëndron edhe më keq se shumë gjuhë të tjera, përfshirë këtu edhe ato "të voglat" (me numër të vogël folësish).

Pjesa më e madhe e ndërkombëtarizmave në terminologjinë e informatikës janë ose anglicizma të mirëfilltë, ose anglicizma për nga kuptimi që bartin. Më poshtë po japim disa nga ndërkombëtarizmat – anglicizmat më karakteristikë që përdoren në terminologjinë e informatikës në gjuhën shqipe, e të cilëve nuk kanë mundur t'u bëjnë ballë as shumë gjuhë të tjera:

aplet (angl. applet), aplikacion (angl. aplication), asembler (angl. assembler), bajt (angl. byte), bit (nga: binary digit – shifër binare), bus (angl. bus), CCD (nga: Charge-Coupled Device), CD (nga: Compact Disc – kompakt- disk), CD-ROM (nga: Compact Disc - Read-Only Memory), digjital/dixhital (angl. digital), disk (angl. disk), disketë (angl. diskette), displej (angl. display – përshfaq; përshfaqës: ekran), email (angl. e-mail, electronic mail - postë elektronike), font (angl. font), format (angl. format), haker (angl. hacker), harduer (angl. hardware), hipermedia (angl. hypermedia), hipertekst (angl. hypertext), ikonë (angl. ikon), internet (angl. Internet), intranet (angl. Intranet), klient (angl. client), klik, klikoj (angl. click), kodek (angl. codec, nga: coder-decoder), kompjuter (angl. computer), kompakt-disk (angl. compact disk), laser (angl. laser, nga: light amplification by stimulated emission of radiation), meny (angl. menu), modem (angl. modem, nga: modulator-demodolator), monitor (angl. monitor), multimedia (angl. multimedia), portal (angl. portal), piksel (angl. pixel, nga: picture element - element i figurës), ping (angl. ping), printer (angl. printer – shtypës), printoj (angl. print – shtyp), procesor(angl. processor) e mikroprocesor (angl. microprocessor), protokoll (angl. protocol), ruter (angl. router - rrugëzues, server (angl. server - shërbyes), skaner, skanim (angl. scaner, scanning), softuer (angl. software), spam (angl. spam), telnet (angl. telnet), terminal (angl. terminal), ueb (angl. Web, nga: World Wide Web, WWW – rrjet mbarëbotëror), version (angl. version), virus (angl. virus) etj.

Disa nga këta terma do të mund të shqipëroheshin, siç është vepruar më lart me disa prej tyre, dhe sa më parë të bëhet kjo, aq më shpejt do të nguliteshin ata në leksikun e gjuhës shqipe. Vlen për t'u përmendur se madje edhe francezët, jo shumë moti, i kanë përdorur edhe ata anglicizmat hardware dhe software, por sot, pothuajse pa përjashtim, në vend të tyre përdorin termat e krijuar brendapërbrenda frëngjishtes: materiel dhe logiciel, përkatësisht. Po kështu edhe kroatët bëjnë përpjekje që, gjithashtu, në vend të anglicizmave të përmendur të përdorin barasvlerësit përkatës në kroatishte: sklopovlje dhe programska podrška. Sa më parë të bëhet shqipërimi i termave që mund të shqipërohen  pa kaluar në purizëm dhe pa rrezikuar funksionimin normal të teknologjisë së informacionit, e duke pasur gjithnjë parasysh se shqipërimi i termave bëhet për të lehtësuar të kuptuarit e nocioneve dhe të koncepteve të një fushe, në këtë rast të fushës së teknologjisë së informacionit, përkatësisht të informatikës  aq më lehtë do të pranohen këta.

Standardizimi si nevojë e ngutshme

Disa nga ndërkombëtarizmat – anglicizmat e mësipërm, për nga grafia, nuk ndryshojnë fare, e për nga shqiptimi, fare pak, nga ata të gjuhës burimore (anglishtes), si: bit, font, internet, intranet, modem, monitor, ping, portal, printer, server, spam, telnet, terminal, prandaj nuk paraqesin vështirësi për t'u integruar në gjuhën shqipe. Një pjesë tjetër e fjalëve terma të mësipërme, ndërkaq, nuk ndryshojnë për nga grafia prej atyre të anglishtes, por shqiptohen ndryshe në anglishte, si p.sh.: bus (shqiptohet: bas), e-mail (shqiptohet: imeil), version (shqiptohet: vërshën), virus (shqiptohet: vairës), dhe në raste të tilla mund të vihemi para dilemës se a duhet përdorur trajta e shkruar (anglisht) apo trajta e shqiptuar (po ashtu anglisht) si normë. Në të folur, sidomos në zhargonin e informatikës, por jo rrallë edhe në të shkruar, këto fjalë dhe shumë të tjera, sidomos ato që nuk janë të përdorimit të përgjithshëm, shqiptohen përafërsisht si në origjinal, d.m.th. si në anglisht; kështu thuhet bas për bus, imeil për e-mail, fail për file (shqip: skedar), maus për mouse (shqip: mi) etj. Për termat bus, email, e të ngjashëm, mendojmë që në normë do të duhej ngritur trajta e shkruar (në anglisht), si në rastin e fjalëve – termave: version dhe virus, të cilat janë përdorur në gjuhën shqipe edhe më parë, por jo me kuptimin që kanë në fushë të informatikës. Këtu do të hynte edhe fjala term laser që haset të shqiptohet dhe të shkruhet si lazer (e që në anglishte, ndërkaq, shqiptohet si: leizër), që do të duhej shkruar (dhe shqiptuar) si: laser. Të përmendim këtu se ky parim duhet të vlejë edhe për fjalën term maser (angl. maser, nga: microwave amplification by stimulated emission of radiation), të krijuar po në të njëjtën mënyrë, siç vlen për fjalën term radar (angl. radar, nga: radio detecting and ranging). Sa i përket termit byte të anglishtes, ky tashmë ka hyrë në terminologjinë (e shkruar) shqipe të informatikës si bajt dhe mendoj se duhet të standardizohet si i tillë.

Kur flitet për normëzimin e terminologjisë së informatikës, para së gjithash mendohet në terminologjinë që do të duhej përdorur në punimet shkencore dhe profesionale dhe në tekstet universitare dhe shkollore, por dhe në shtyp e televizion.

Mosstandardizimi i terminologjisë së informatikës në gjuhën shqipe është duke u nxjerrë telashe jo vetëm gazetarëve, redaktorëve gjuhësorë, autorëve të teksteve profesionale e shkencore, por edhe njerëzve të rëndomtë – përdorues të kompjuterit e të Internetit – e sidomos mësimdhënësve e nxënësve të të gjitha niveleve të shkollës shqipe. Prandaj sa më parë duhet t'i qasemi standardizimit të terminologjisë së informatikës. Kjo është nevojë e ngutshme, që nuk pret ditë më të mira.

vijon

by Kron Kazani Tue 23 Dec 2008, 00:47

Versioni "i lokalizuar" i Windows-it

Me standardizimin e terminologjisë së informatikës në vende të ndryshme merren zakonisht institucionet joqeveritare (shkencore, botuese ose arsimore) të cilat me fuqinë e autoritetit të tyre profesional ndihmojnë në njësimin e terminologjisë. Shumë vende janë në fazën e "lokalizimit", ku me lokalizim, sipas LISA (Localisation Industry Standards Association) nënkuptohet "procesi i adaptimit (përshtatjes) të një produkti (shpesh, por jo gjithnjë, të një aplikacioni softuerik ose të një komponenteje harduerike) për të plotësuar kërkesat gjuhësore, kulturore dhe të tjera të një mjedisi rrethues a të një tregu të synuar të veçantë - lokal". Shpesh me lokalizim nënkuptohet procesi i përkthimit të një pjese të softuerit ose të një faqeje ueb (uebfaqeje) nga një gjuhë në një gjuhë tjetër. Për shembull, në Francë njerëzit nuk përdorin të njëjtin version të Windows-it si ai që përdoret në Amerikë. Ata përdorin një version "të lokalizuar", ku komandat, menytë, dhe udhëzimet për përdorim e instalim janë në gjuhën e tyre amtare, në frëngjisht. Franca tashmë ka hyrë në shoqërinë e informacionit, dhe ka hyrë pikërisht në frëngjisht. Por lokalizimi nuk është punë e thjeshtë. Në Poloni, p.sh., në fjalorin e lokalizimit për dy vjet janë ndryshuar 40% të termave. As vendet e tjera, si Çekia, Rumania, Sllovenia, Kroacia etj. që janë duke punuar rreth lokalizimit nuk e kanë më lehtë. Edhe te ne janë ndërmarrë masa që të fillohet me procesin e lokalizimit. Mbetet të shpresojmë se punët do të vejnë mbarë dhe se edhe ne së shpejti do të kemi Windows-in e shqipëruar, siç do të kemi së shpejti edhe Fjalorin anglisht-shqip dhe shqip-anglisht të informatikës (projekt ky në përfundim e sipër i Akademisë së Shkencave dhe Arteve të Kosovës dhe Akademisë së Shkencave të Shqipërisë).

– Botuar fillimisht në shtojcën "Koha për kulturë" Nr. 231, të së përditshmes "Koha ditore" Nr. 2689, f. 29, Prishtinë, 4 dhjetor 2004.

Shënim: Shpresoj se ndërkohë të kenë ndryshuar gjerat për të mirë.

Nebi Caka ka lindur më 1 mars 1946 në Prishtinë, doktor i shkencave teknike, studiues i diplomuar i Gjuhës dhe Letërsi Shqipe, shqiptarë nga Kosova.

Shkollën fillore dhe gjimnazin e ka kryer në vendlindje. Është diplomuar, më 1971, në Fakultetin e Elektroteknikës në Banjallukë (Universiteti i Sarajevës), në drejtimin Elektronikë dhe Telekomunikacion dhe, më 1979, në Fakultetin Filozofik në Prishtinë, në degën Gjuhë dhe Letërsi Shqipe. Studimet pasuniversitare të magjistraturës shkencore nga lëmi i Shkencave Filologjike i ka mbaruar, më 1985, në Fakultetin Filozofik në Prishtinë, kurse ato nga lëmi i Shkencave Teknike, drejtimi Elektronikë Profesionale dhe Radiokomunikime në Fakultetin e Elektroteknikës në Zagreb, më 1988. Më 3 shtator 2001 ka mbrojtur me sukses disertacionin e doktoratës, me titull “Zbatimi i procesimit optik të të dhënave për imazhimin dhe matjen e dukurive dinamike biomjekësore”, në Fakultetin e Elektroteknikës në Prishtinë, dhe ka fituar shkallën shkencore Doktor i shkencave teknike.

Më 06 janar 2007 fiton titullin Profesor i asocuar për lëndët “Mikroelektronikë” dhe “Optoelektronikë”, titull i dhënë nga komisioni i Këshillit të Fakultetit të Inxhinierisë Elektrike dhe Kompjuterike në Prishtinë.^[1]

Aktivitetet shkencore

Nebi Caka është një antarë i angazhuar i rrjetes shkencore në lëmit e studimit të tij. Kështu ai është aktiv në disa nga rrjetat në internet si: Forumit të studiuesve shqiptarë Alb-Shkenca.org; Institutit Alb-Shkenca; Njësisë Operative për Mësim Elektronik për Kosovë (eLearning Task Force for Kosova – eLTFK); Shoqatës së Inxhinierëve dhe Teknikëve të Elektroteknikës të Kosovës; Anëtar i Komisionit për çështje të shqipes standarde, pranë Akademisë së Shkencave dhe Arteve të Kosovës; Komisionit për transkriptimin e fjalëve dhe të emrave të huaj në gjuhën shqipe, pranë Akademisë së Shkencave dhe Arteve të Kosovës; Anëtar i Grupit për hartimin e platformës së Enciklopedisë shqiptare, pranë Akademisë së Shkencave dhe Arteve të Kosovës.

Tituj të veprave

Veprimtaria e Nebi Cakës

Si rrjedh e aktivitetit profesional të Nebi Cakës me ashkëpuntorë janë publikuar disa punime shkencore ndër të cila janë dhe këto: Influence of MOSFET parameters on its parasitic capacitances and their impact in digjital circuits”, WSEAS Transactions on Circuits and Systems, 2007 [pranuar për botim] - në bashkpunim me: Milaim Zabelin, Myzafere Limanin, Qamil Kabashin Impact of MOSFET parameters on its parasitic capacitances, WSEAS Conference EHAC ‘07, Corfu Island, Greece, February 16-19, 2007 [pranuar për The use of the fluorescence intensity for a computer controlled lithotriptor, Kërkime 14, ASHAK, 2006 [në botim] - në bashkpunim me Jahja Kokajn Laser lithotripsy using fluorescent spectroscopy ANASh – Approaching Science, ISBN: 0101062006, Viti I, Nr. 1, Qershor 2006, f. 51-53. - në bashkpunim me Jahja Kokajn Shërbimet me vlerë të lartë të shtuar, Instituti “Riinvest”, 2006 - në bashkpunim me : Blerim Rexhën, Xhavit Hadergjonajn Analiza dhe diskutimi i hipotezës së Plankut, Acta Chimica Kosovica, 14(1) 97/104 (2005), Prishtinë 2005 - në bashkpunim me: M. Shena, G. Jashari Llogaritja e tensionit të pragutnë transistorët NMOS me kanal (të gjatë) të induktuar dhe ndikimi i tensionit polarizues ndërmjet soursit dhe nënshtresës (trupit), Kërkime 13, Akademia e Shkencave dhe e Arteve e eLTF Kosova, Austrian Cooperation, WUS Austria, Prishtinë, 21 prill 2005. Kosovës, 2005 – në bashkpunim me : Myzafere Limanin, Milaim Zabelin Modelet dhe metodologjitë e mësimit elektronik, Seminar për mësimin elektronik, eLTF Kosova, Austrian Cooperation, WUS Austria, Prishtinë, 21 prill 2005.

Terminologjia e informatikës në gjuhën shqipe dhe standardizimi i saj në fjalorë, Konferenca Leksikografia shqipe – Trashëgimi dhe perspektivë, Tiranë, 3 dhjetor 2004.

Zhvillimi i burimeve njerëzore në Kosovë në lëmin e Teknologjisë së Informacionit dhe Komunikimeve (TIK) Konferenca e katërt ndërkombëtare e IEME-së, Prishtinë, 7-8 maj 2004.

Kahet e zhvillimit të sistemeve transmetuese në sistemin e telekomunikacionit të Kosovë”, Konferenca Shkencore Zhvillimi i qëndrueshëm tekniko-teknologjik dhe mjedisi (Përmbledhje punimesh), ISBN 9951-85-14-0-1, Shoqata e inxhinierëve të Kosovës, f. 261-268, Prishtinë, 2002 - në bashkpunim me Shkelzen Cakajan

Microscopy of phenomena akin to laser lithotripsy, 19th Congress of the International Commission for Optics (ICO), Optics for the Quality of Life, Firenze, Italy, 25-30 August 2002 - në bashkpunim me: J. Kokaj, M. Mathew

Zbatimi i procesimit optik të të dhënave për imazhimin dhe matjen e dukurive dinamike biomjekësore (Disertacion i doktoratës), Universiteti i Prishtinës, Fakulteti i Elektroteknikës, Prishtinë, 2001.

Gjendja në Sektorin e Telekomunikacionit në Kosovë dhe kahet e zhvillimit të tij”, Konferenca ndërkombëtare Rindërtimi i Kosovës pas luftës (Strategjia dhe Politikat), Prishtinë, 2000; Përmbledhje punimesh, shkurt 2001, ff. 147-159.

The situation of Telecommunication Sector in Kosova and Courses of its Development, International conference “Post-War Reconstruction of Kosova (Strategy and Policies)”, Prishtina, 2000; Collection of Papers, February 2001, pp. 119-133.

Leksiku poetik i Lasgush Poradecit, Seminari 19 ndërkombëtar për gjuhën, letërsinë dhe kulturën shqiptare, UP, Prishtinë, f. 543-551, 2001

Disa aspekte të përgjithshme të hartimit të një fjalori të informatikës në gjuhën shqipe, Këshillimi “Çështje të terminologjisë së informatikës në gjuhën shqipe” – ASHAK, Prishtinë, 14 dhjetor 2000 Hasani

A smart Ho-YAG laser lithotriptor using optical correlation”, Optical Pattern 3386, ISBN: 0-8194-2835-3, Paper nr. 3386-35, p. 301-310, 1998 – në bashkpunim me : J. Kokaj, M. Marafie, Y. Makdisi, K. Bhatia, K. J. Mathew, R. Hasani

Procjena kvalitete helikoidalnih magnetoskopa [The evaluation of helical video- tape recorder performance] (Magistarski rad), Sveučilište u Zagrebu, Elektrotehnički Fakultet, Zagreb, 1988.

Analizë statistike dhe stilistike e gjuhës së Lasgush Poradecit (Punim magjistrature), Universiteti i Prishtinës, Fakulteti Filozofik, Prishtinë, 1985

vijon

by Kron Kazani Tue 23 Dec 2008, 00:48

Titujt shkencorë

Studiues i diplomuar në degët: Elektronikë dhe Telekomunikacion. - 1971 Fakulteti i Elektroteknikës Banjallukë.

Studiues i diplomuar në degët: Gjuhë dhe Letërsi Shqipe. - 1979 Fakultetin Filozofik Prishtinë

Magjistër i Shkencave Filologjike. - 1985 Fakultetin Filozofik Prishtinë

Magjistër i Shkencave Teknike (drejtimi Elektronikë Profesionale dhe Radiokomunikime ). - 1988 Fakulteti i Elektroteknikës Zagreb.

Doktor i Shkencave Teknike. - 3 shtator 2001 Fakulteti i Elektroteknikës Prishtinë.

Profesor i asocuar për lëndët Mikroelektronikë dhe Optoelektronikë. - 6 janar 2007 Fakulteti i Inxhinierisë Elektrike dhe Kompjuterike Prishtinë.

Burimi i të dhënave

1. RAPORT i Unversitetit të Prishtinës në gazeten Koha ditore, 16 nëntor 2006- në internet prill 2007

by Kron Kazani Tue 23 Dec 2008, 00:50

Kongresi i Gjuhës Shqipe 1972-është i skaduar

Të nderuar lexues dhe lexuese, ne një grup gjuhëtarësh: Nuhi Veselaj, Ramiz Kelmendi, Sami Repishti, Lekë Pervizi, Kadri Mani... këkojmë që të mbahet një Kngres i Guhës Shqipe, i cili do t'i barazojë dy kryedialektet tona kryesore gegërishten me toskërishtën, ngase në Kongresin e vitit 1972 dialektit gegë ju ka bërë me hile, duke ia lënë- ngile!
Medoemos të pranohet paskajorja gege: me jetue, me pune, me këndue... e jo: për të punuar, për të jetuar, për të kënduar... për të, për të, për të!!!
Dr. Nuhi Veselaj, gjuhëtari më i madh aktual, ka 4 (katër) vepra për paskajoren gege, dhe një vepër në dorëshkrim: derisa "gjuhëtarët" e deritashëm (të skaduar si ilaçet pa banderola!) kanë konkluduar se po shuhet asnjënësi, Nuhi Veselaj ka zbukuar më se 200 forma të lulëzimit të asnjënësit!!!
Por "gjuhëtarët" dhe "burrat" as janë gjuhëtarë as burra që t'ia shtrijë dorën kampionit, përkundrazi, nga smira, gjelozia, zemërngushtësia e interesave të tyre meskine-filistine, e mohojnë, e injorojnë dhe e përbuzin!!! Profesorët dhe Akademikët babëzinjë i kanë rrëmbyer nga 2-3 lëndë dhe vrapojnë si të çmendur në nga 2-3 fakultete, Dr. Nuhi Veselaj jeton me pension prej 75 eurosh- turp i turpit, jazëk ju qoftë!
Kërkojmë që vedni Udhëheqës i Enciklopedisë t'i jepet Dr. Nuhi Veselajt, ndryshe ka me la lesh dreqi në ta?- derisa të bëhet leshi i zi, i bardhë- si në përrallë!
E thërras me emër-apel Sekretarin shumëvjeçarë të Akademisë të Prishtinës, zotin Zija Bylykbashi: ku e keni Programin Kombëtar?- në vendin tuaj e ka bërë Dr. Hakif Bajrami! Përse nuk iu keni përgjgjur Memorandumit serb?- në vendin tuaj iu ka përgjigjur individuaalisht Dr. Hakif Bajrami!
Mjaft ju ka ec kungulli mbi ujë! Poshtë klanet-klikat-tarafet!!!
Lërini llafet!
Shëndet.
Kadri Mani, kryeredaktor
www.zemrashqiptare.net

by Kron Kazani Tue 23 Dec 2008, 00:56

Hans-Joachim Lanksch

DISA MENDIME PËR GEGNISHTEN SOT

Nga Hans-Joachim Lanksch

Që në fillim duhet me ju rrëfye dy gjana: prej meje nuk mund të pritni nji kumtesë shkencore, mbasi nuk jam njeri i shkencës, por i praktikës - nji qytetar i thjeshtë që punon me gjuhën shqipe. E dyta: unë jam nji dashamirës i madh i gegnishtes, ama jam edhe nji dashamirës i madh i tosknishtes. Gjuha e Mjedës, Koliqit e Camajt asht e ambël dhe e pasun, ama po aq e bukur dhe e pasun asht gjuha e Naimit, Lasgushit e Mitrushit.

Vjetëve të fundit asht gjallnue diskutimi rreth gegnishtes resp. rreth raportit të saj me shqipen standarde, dhe, lidhun me këtê, debati rreth rishikimit të shqipes së standardizueme.

Kam disa, ma saktë: 6 kërkesa ndaj atyne që merren me debatin në fjalë:

- Diskutimi për gegnishten dhe standardishten e sotme duhet liberalizue, duhet me i dhanë fund monopolizimit të këtij kuvendimi nga ana e disa gjuhëtarëve që e mbrojnë standardishten e Kongresit të Drejtshkrimit dhe orvaten me uzurpue çdo diskutim për këtê çâshtje, ku përjashtohen sidomos shkrimtarët, ata pra që e përdorin dhe e krijojnë gjuhën.

Gjuhën e Dantes dhe Petrarkës s'e kanë krijue gramatikanët, por Danteja dhe Petrarka. Me fjalë të tjera: nuk ban që për problemet e këndimit operistik të monologizojnë profesorët e kantos tue ua kyçë gojën kangëtarëve.

- Duhet me i dhanë fund diskriminimit të gegnishtes letrare si "dialekt". Asht e vërtetë që ekzistojnë të folmet gege me nëndialektet, nën-nëndialektet dhe nën-nën-nëndialektet etj. të tyne, por asht e vërtetë edhe se autorë si Migjeni a At Anton Harapi kanë shkrue nji gegnishte letrare edhe pse ajo s'ka kenë e standardizueme.

- Diskutimi për gegnishten dhe gjuhën zyrtare letrare duhet shlirue prej vështrimeve jashtëgjuhësore. Gjuha nuk mund t'i nënshtrohet nji qasje ideologjike, sidomos jo nji qasje politike. Dihet që në djepin e gjuhës së dekretueme prej Kongresit të Drejtshkrimit qëndronin pikëpamje kryekëput politike që s'kishin me bâ asgjâ me çâshtjen e gjuhës. Po citoj: "gjuhë letrare, gjuhë e përbashkët kombëtare duhet të jetë ajo e masave të popullit që përfaqësojnë pjesën më progresive të vendit tonë", u deklarue më '47-ën, dhe 5 vjet ma vonë, në sesionin shkencor me titull "Veprat e shokut Stalin mbi gjuhësinë dhe problemet tona gjuhësore në dritën e këtyre veprave" u tha se: "juga nxori udhëheqësit kryesorë e më të shumtë të lëvizjes, ajo i dha kuadrot më të shumta", ndërsa gegnishtja u shpall "reaksionare". Në Kongresin më '72-ën dhe mbasandej theksohej pandërpré që vlera e standardit qëndronte te "parimet marksiste".

Diskutimi dhe trajtimi i gegnishtes dhe standardishtes duhet dezinfektue prej ngjitjeve të tilla e të ngjashme jashtëgjuhësore.

- Poashtu, debati për gegnishten dhe standardishten duhet shlirue prej emocionesh dhe frazave bombastike e patetike.

Gegnishtja duhet të çmitologjizohet dhe standardi duhet të demistifikohet.

Ithtarët e gegnishtes duhet me u dhanë lamtumirën shprehjeve si "gegnishtja e shêjtë", "lahuta ilire këndonte gegnisht" etj.

Avokatët e standardit duhen me u distancue prej shtrembnimeve faktesh. Disa mbrojtës të gjuhës së sotme zyrtare shqipe pretendojnë se gjuha e Kongresit të 72-ës na ishte nji si arritje aspiratash shekullore të popullit shqiptar për nji gjuhë të përbashkët letrare.

Kjo nuk asht e vërtetë.

Siç dihet mirë dhe shpesh harrohet me gjithë qejf, orvatjet dhe aspiratat e shqiptarëve për nji gjuhë të përbashkët letrare rezultonin në vendimet konsensuale të Komisisë Letrare të Shkodrës, në gegnishten jugore elbasanase. Elbasanishtja qe nji idiomë e gjallë, që mund të përdorej pa telashe të mëdha si prej tosknishtfolësve ashtu dhe prej gegnishtfolësve. Elbasanishtja si normë e shqipes nuk funksiononte në të gjitha nivelet. Nji pjesë të fajit për këtê kanë edhe shkrimtarë të njohun që e injoronin modelin e elbasanishtes, ndër ta edhe At Gjergj Fishta, përndryshe anëtar i Komisisë Letrare të Shkodrës, i cili me kryeneçësi prej gegit vazhdonte me shkrue nji gegnishte veriperëndimore.

Pushteti komunist, në vend që të angazhohej për afirmimin e gjuhës letrare të përcaktueme prej Komisisë Letrare të Shkodrës, e dekretoi tosknishten dhe e ndiqte me ngulm e dhunë përdorimin e saj si gjuhë zyrtare e cila mbas konsultave të shumta më 72-ën rezultoi në krijesën artificiale të gjuhës së njësuar letrare shqipe, nji përziemje të çuditshme jo-organike tosko-gege.

- Përdorimi i standardit duhet liberalizue. Romancieri, poeti dhe publicisti Dr. Agron Tufa asht ankue disa herë në media shqiptare që redaktorët ia ndalojnë dhe shlyejnë edhe mâ të voglin devijim nga standardi. Kjo praktikë e mumifikon gjuhën dhe pengon çdo zgjanim dhe zhvillim, madje dhe frymëmarrjen e organizmit të gjallë që e quejmë gjuhë.

- Standardi nuk duhet fosilizue. Dihet se në bashkëpunim ndërakademik janë krijue komisione të ndryshme të "Këshillit Ndërakademik për Gjuhën Shqipe" për shikimin dhe rishikimin e shqipes standarde. Lutja ndaj anëtarëve të Këshillit e ndaj të gjithë të tjerëve që merren me rishikimin e standardit asht – mos me u kënaqë me retushime të vogla, mos me u marrë me arnime, por me përmirësime e kurime të vërteta. Retushimet vetëm e vazhdojnë petrifikimin e standardit. Për t'iu shmangë diglosisë duhet me marrë para sysh edhe realitetin gjuhësor të shqipes në të shkruemit e të folunit, ku mundem me veçue sidomos, fjala vjen, çâshtjen e paskajores e cila përdoret prej dy të tretave të viseve shqipfolëse.

Disa fjalë për statusin quo. Në Kosovë de facto ekziston gjendja e diglosisë. Përveç kësaj, kur orvaten me e përdorë standardin, shumica dërrmuese e popullatës atê nuk e zotnojnë. Në Shqipni, nji pjesë e mirë e toskëve e përdorin tosknishten në vend të standardit, gjâ që mund të vërehet mjaft mirë në radio e televizion, përderisa nji pjesë e mirë e gegëve nuk e zotnuekan mâ plotësisht gegnishten dhe përdorin nji mish-mash gego-standardisht.

U kam bâ pyetje me shkrim disa shkrimtarëve të Gegnisë se pse shkruejnë standardisht dhe jo gegnisht. Disa syrësh u përgjigjën në mënyrë bukur specifike dmth. fare, ndërsa disa të tjerë më kthyen përgjigje interesante dhe fort informative. Po citoj disa prej tyne:

- Mimoza Ahmeti që babain e ka prej Malit të Zi, shkruen:

"Akomodimi dhe funksionimi me sistemin ku jetoj që është administror e funksional nuk më përkrah në të folurën e veriut. Poashtu gradualisht të folurit normativ iu vesh mentalitetit tim dhe tani është e vështirë të zbërthehet. Por potencën e gjuhës veriore jo vetëm nuk e mohoj por e adhuroj."

- Autori shkodran Stefan Çapaliku përgjiget:

"Kam shkruar në gjuhë letrare sepse nuk kam pasë një model të gegnishtes letrare. Ma vonë kam shkrue edhe në gegnisht. Dramën e fundit e shkruejta në gegnisht dhe e vuna në skenë në Shkodër. Në teatër provova se gegnishtja tingëllonte për bukuri."

- Nji autor tjetër shkodran, Gazmend Krasniqi, prozator, poet dhe eseist, që e quen veten autor gegnishtfolës dhe standardshkrues thotë ndër të tjera:

"I takoj një brezi që, kur ka fillue të shkruejë e të lexojë (bahet fjalë për Abetaren) asht “bombardue“ në mënyrën ma të rreptë nga e quejtuna Gjuhë e Njësuar." Në përgjigjen e tij mâ të gjatë, autori thekson që gegnishtja nuk mirëpritet nga editoria kështu që nji shkrimtar serioz nuk mundet me ekzistue pa mbështetjen e domosdoshme të botuesve. Krasniqi shton: "Besoj që sot shtrohet pyetja se çfarë duhet ba për ta ruejtun nga ekskomunikimi apo për të lidhë fijet e zhvillue një traditë të konsolidueme, siç asht gegnishtja, me një mundësi që e jep një kohë demokratike si kjo e jona."

- Shkrimtari Ridvan Dibra, shkodran dhe ai, shkroi shqip e troç, siç e ka zakon: "nuk di me e shkru mire gegnishten, për kto arsye:

1. Jam formu e kulturu me një vepër të shkruar apo të përkthyer toskërisht (shkolla, realizmi i mbrapshtë socialist, media etj);

2. Mungon hala nji gramatikë e unifikueme e gegnishtes, sidomos asaj të stadit të sotëm;

3. Ndoshta nji dëshirë disi e fshehtë për ta shtri hapsinën ë komunikimit edhe ndë toskëri..."

Mundemi me përmbledhë përgjigjet e miqve të mi shkrimtarë: gegët e Shqipnisë janë rritë e rriten me standardishten dhe janë mësue me tê. Mungesa e nji norme gjuhësore të gegnishtes së sotme e vështirëson mâ têj përdorimin e nji gegnishte letrare. Shumëkush përmallohet për bukurinë e gegnishtes.

Sa i përket gegnishtes - çka me bâ? Linguocidi që e ndërmori sistemi komunist ndaj gegnishtes asht ireversibël. Tash për tash, krijimi i nji norme të përbashkët gege duket me kenë iluzion, sidomos për shkak të bajraktarizmit të njohun notor, por edhe në mungesë të strukturave të nevojshme organizative, administrative e shkencore.

Duhet me i dhanë fund demonizimit të gegnishtes si element antikombëtar, anmik i popullit shqiptar, armë e përçarësve të kombit shqiptar etj. Botimi dhe distribuimi i librit në gegnishte duhet me u bâ edhe në jug të Shkodrës e Lezhës.

Sa i përket standardit – statusi ante quo sot nuk mundet me u vendosë, nuk mundet me u rivendosë norma e elbasanishtes. Gjuha e sotme zyrtare letrare duhet me u lirue nga korseja e nji standardi të ngurosun. Duhet lejue zhvillimi organik i gjuhës, ku standardi i bazuem mbi tosknishten ka me u shkrî me elemente gege. Kultivimi i gegnishtes letrare dhe liberalizimi i standardit nuk duen me thanë dhe nuk synojnë divergjencën por konvergjencën e natyrshme të idiomave shqipe.

by **Naki** Tue 23 Dec 2008, 01:33

Kushe flm per nje postim mjaft te mire.
Une mendoj se thesaret e gjuhes shqipe skan nevoje te modernizohen sepse atehere e humbin vleren. Kurse ne boten e informatikes veqse eshte perparuar mjaft por ka raste kur shume njerez personalisht po flas per forumet ku jam ne language tools me kan kerkuar ti rikthej disa terme te jene ne anglishte sepse nuk po e kuptojne prandaj duhet pak kohe dhe jam per standrdizimin dhe modernizimin e informatikes mirpo kurrsesi per ndryshimin e dialekteve se ato e kane bukurin e tyre.

by shaban cakolli Tue 23 Dec 2008, 15:36

padyshim këtë e ka thënë z.Hans Joachim Lanksch,mik i shqiptarëve,studjues i shqipes dhe mendimin e tij e rrespektoj dhe e përshëndes,ai ishte mik i madh i Azem Shkrelit dhe e thoshte këtë edhe kur bisedonte me Shkrelin.Unë mendoj se shqipja ka nevojë të pasurohet,por jo të ndryshohet,mirpo përnjëherë të luftojmë edhe disa njerëz që në vend të pasurojnë gjuhën shqipe e shëmtojnë me barbarizma.