Arti Ilir ne prehistori

Gjatë periudhës së prehistoris, ilirët kishin tëzhvilluar artin dekorativ,
artin e zbukurimit me figura gjeometrike të objekteve që ata përdornin.
Arti figurativ ka qenë pak i zhvilluar. Arti dekorativ ilir ka pasur
qëllim estetik (zbukurues) dhe botëkuptimor. Ai shërbente për
hijeshimin e objekteve të përdorimit praktik dhe për zbukurimin e
veshjes. Disa nga motivet gjeometrike kanë kuptim botëkuptimor, sepse
janë të lidhura me kultet e kohës. Motivet gjeometrike që zbukuronin
qeramikën punoheshin me tekniken e gërvishjes dhe të mbushjes së
figurave me ngjyrë të bardhë. Në disa treva ilire praktikohej edhe
pikturimi i qeramikës. Figurat gjeometrike më të pëlqyeshme kanë qenë
trekëndëshi dhe rombi, vijat zigzage, tufat e vijave dhe më rrallë
rrethi. Trekëndëshi dhe rombi janë të lidhura me kulte matriarkale,
kurse rrethi dhe kryqi i thyer përfaqësojnë diellin. Parimet estetike
të zbatimit të artit dekorativ ilir janë simetria dhe harmonia e
kompozimit të motive, përshtatja e kompozimit me formën e objektit dhe
hijeshimi i pjesëve më të dukshme të sendeve. Ky art shquhet për
saktësinë e zbatimit të motiveve, që, së bashku me parimet e tij bazë,
i kanë dhënë artit deokrativ ilir një bukuri të veçantë, shumë të
pëlqyeshme edhe për artëdashësit e kohëve tona. Arti figurativ ilir
prehistorik kufizohej kryesisht në punimin me baltë ose në bronz të
figurave të kafshëve, të shpendëve e më rrallë të njerëzve, të cilët
kishin me kultet fetare.