Avdi Kelmendi (21.XII.1951 – 18.I.1996), një veprimtar i çështjes kombëtare

Të nderuar familjarë të Avdi Kelmendit!
I nderuari Zymer Neziri, organizator i kësaj Akademie, dhe bashkëveprimtarë të Avdiut!
Të nderuar të pranishëm në këtë përkujtim!
Ju përshëndes përzemërsisht dhe ju përgëzoj për këtë përkujtim, kushtuar atdhetarit, shokut, bashkëveprimtarit dhe bashkëvuajtësit tim në burgjet serbo-jugosllave.

Duke i përkujtuar atdhetarët e devotshëm, jo vetëm që i bëni nder atyre, po me këtë edhe i shërbeni kujtesës historike, sepse vetëm duke përkujtuar ata, e nderojmë historinë tonë kombëtare.
Unë, nuk do ju marrë shumë kohë, do përkujtoj e plotësoj disa të dhëna të sakta në lidhje me monografinë, «Avdi Kelmendi – jeta dhe veprimtaria atdhetare» botuar nga Shoqata e të Burgosurve Politikë të Kosovës, Prishtinë, 2002, përgatitur nga të nderuarit, miqtë e mi, Zymer Neziri dhe Ismail Gashi. Monografitë e tilla, përkujtimet dhe akademitë që u kushtohen veprimtarëve e dëshmorëve, janë një pasqyrë e mirë që na mundësojnë plotësimin e një harrese apo mungesën e njohjes së ngjarjeve për të cilat flasim. Kështu që, duke i plotësuar të dhënat, nga bashkëveprimtarë të tyre, shokë e miq, vijmë deri te e vërteta historike dhe e ndriçojmë, së bashku, veprimtarinë e tërë të një personaliteti, në këtë rast biografinë e atdhetarit të devotshëm, Avdi Kelmendit. Unë, kam një të drejtë të veçantë që të flas më me kompetencë për Avdiun, sepse e kisha shok ideali, bashkëveprimtar e bashkëvuajtës në burgjet serbosllave, në Prishtinë, Zajeçar e në Nish, si veprimtar në kuadër të [b]LNÇKVSHJ-së.

Atdhetari Avdi Kelmendi dhe LNÇKVSHJ–ja

Me Avdi Kelmendin, që njihesha nga viti 1978, nëpërmjet shokut tim shumë të besueshëm, Ismet Beka nga Mazgiti i Kastriotit. Pas pak kohe, duke biseduar për shumë çështje kombëtare, fituam besimin te njëri tjetri, u morëm vesh që të organizoheshim në mënyrë ilegale për çlirim e bashkim kombëtar. Që të dytë e adhuronim Shqipërinë e Enver Hoxhës. Unë i propozova që të aderoj në LNÇKVSHJ, gjë që e priti me një dëshirë të zjarrtë. E lexuam bashkë betimin dhe u betuam në fund të vitit 1978 në shtëpinë time, në fshatin Shtitaricë, tani Shtruerë. E lexuam gjithashtu Paraprojektin e Statutit prej 15 pikash dhe Udhëzimi për konspiracion. Në Statut cekej shumë qartë se: qëllim kryesor i LNÇVSHJ-së, ishte çlirimi i të gjitha krahinave shqiptare të ndara e të robëruara nga Jugosllavia dhe bashkimi i tyre me shtetin amë, RPS të Shqipërisë. Format e veprimit ishin të ngjashme, me metodat e organizatave tjera ilegale, me formimin e tresheve në ilegalitetin më të thellë.. Ndërsa, për Komitetet, në fazën e formimit, parashihej që t’i kishim nga pesë anëtarë. Veprimtarinë e vazhdonim me një intensitet të paparë. Ne, ishim të bindur se, në krye të udhëheqësisë kishim simbolin e rezistencës, Adem Demaçin, sepse, vetë emri i tij ishte frymëzim për ne, ndonëse ky qëndronte në pranga në kazamatet serbo-sllave. Poashtu, ne kishim besim edhe në përvojën e ish të burgosurve për çështjen kombëtare; për liri e ribashkim kombëtar, sidomos në ata që kishin pasur rastin të vuanin burgun me Bacën Adem. Kështu, krahas ngritjes dhe aftësimit ideopolitik të anëtarëve me literaturë patriotike që i merrnim, në mënyrë ilegale, në Shqipëri dhe në shtetet perëndimore, kishim filluar t’i vëmë edhe hapat e parë praktikë. Tani, kishim filluar edhe të shkruanim pamflete e trakte kundër okupatorit shekullor serboçetnik, të cilat i shpërndanim në shkolla, në fabrika dhe nëpër institucionet kulturore dhe informative. Avdiu ishte shumë i zellshëm.
Të gjitha përkujtimet për Avdiun në monografinë e lartpërmendur ndihmojnë, plotësojnë dhe ndriçojnë më mirë veprimtarinë e tij. Nga kjo del në dritë se ky atdhetar i paepur e kishte filluar veprimtarinë e vet atdhetare nga viti 1968, kur ishte shtatëmbëdhjetë vjeçar, në demonstratat historike të vitit 1968 në Ferizaj, ku Avdiu ishte nxënës i Shkollës Normale të këtij qyteti. Për këtë dëshmon Hysni Beqiri, shoku i tij i shkollës, kur thotë «Në rendin e parë të demonstruesve qëndronte Avdiu me shokët e tij ». Veprimtarinë e vet patriotike nuk do ta ndërpret kurrë, edhe gjatë studimeve në Universitetin e Prishtinës, gjatë punës së tij në arsim, do të njihet e do të bashkëpunoj për çlirim e bashkim kombëtar me shumë shokë. Ndër më të dalluarit do t’i ketë Isa Demajn, Ismajl Gashin, Qemajl Aliun, Beqir Lecajn, Banush Bytyqin, Muhamet Ademin, Idriz Kelmendin, Ismet Bekën, Fadil Shytin, Fevzi Beqirin, etj. Aktivitetin e vet atdhetar do ta intensifikoj në mënyrë organizative kur bëhet anëtar i LNÇKVSHJ-së, më 1978, kur në krye të Lëvizjes, pos Metush Krasniqit, ideologut dhe themeluesit të kësaj organizate, vjen si promotor kryesor, pishtari ynë kombëtar, Jusuf Gërvalla, i cili angazhohet shpirtërisht për ngritjen ideo-politike në frymën kombëtare e shkencore të punëtorëve, studentëve, fshatarëve, si dhe të gjitha shtresave të tjera popullore që jetonin në trojet e veta stërgjyshore, të robëruara nga Serbia e ish Jugosllavia.
Pra, në këtë vit Avdiu u angazhua në Lëvizje, atëherë kur ishte në formim Komitetit Qendror i LNÇKVSHJ-së. Deri më tani, historikisht, është vërtetuar se në këtë Komitet kanë qenë të angazhuar Metush Krasniqi, Sabri Novosella, Shefqet Jashari, Jusuf Gërvalla dhe, unë, Ramadan Pllana. Dihet se, dëshmori ynë, Jusuf Gërvalla, pas strehimit politik në Gjermani, bashkë me atdhetarin e paepur Smajl Haradinajn formojnë Komitetin e Deçanit që do të jetë njëri nga levat më kryesore të Lëvizjes sonë gjithëkombëtare deri në formimin e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, UÇK-së, në krye me komandantin legjendar Adem Jashari.
Unë, kisha intensifikuar angazhimin, bashkë me Avdi Kelmendin, për të formuar Komitetin Vendor të Lypjanit. Komitetin e parë vendor të LNÇKVSHJ-së e krijuam në Lypjan, më 1979 bashkë me Avdi Kelmendin. Në komunën e Lypjanit kishim një numër të konsiderueshëm anëtarësh të Lëvizjes. Avdiu, ishte një veprimtar me përvojë, kishte shumë shokë në rrethin e vet, si në Lypjan, Ferizaj, e gjetiu. Avdiu, sipas udhëzimeve të mia, e ka formuar Komitetin me këta anëtarë: Qemajl Aliun, kryetar, Banush Bytyqi, Muhamet Ademi dhe Ali Zejnullahu, anëtarë. Ky Komitet, kishte celulat e veta në formë të treshes me veprimtarë të tjerë si: Agim Ademin, Hilmi Mehmetin, Ekrem Llugiqin, Bajram Vishesellën, Refik Ymerin, Ahmet Bislimin, Idriz Kelmendin, etj.
Siç dihet grupi ynë u zbulua nga UDB-ja e atëhershme, me shumicën shqipfolëse, dhe arrestimet filluan nga 11 nëntori i atij viti, 1979 duke filluar nga Sulejman Qyqalla etj. Pas gjashtë muaj hetimesh intensive e barbare më 4 qershor 1980 grupi ynë i LKÇKVSHJ-së nga Gjykata e Qarkut në Prishtinë u dënuam këta persona:
Shefqet Jashari, me dënim me burg, në kohëzgjatje prej 8 (tetë) vjetësh,
Ramadan Pllana, me dënim me burg, në kohëzgjatje prej 7 (shtatë) vjetësh,
Avdi Kelmendi, me dënim me burg, në kohëzgjatje prej 5 (pesë) vjetësh,
Abdyl Lahu, me dënim me burg në kohëzgjatje prej 4 (katër) vjetësh,
Skënder Jashari, me dënim me burg, në kohëzgjatje prej 3 (tri) vjetësh,
Isa Demaj, me dënim me burg, në kohëzgjatje prej 4 (katër) vjetësh,
Sylejman Qyqalla, me dënim me burg, në kohëzgjatje prej 4 (katër) vjetësh, dhe
Hysen Gërvallën, me dënim me burg prej 3 (tri vjetësh).

Në vlugun e demonstratave historike të pranverës së vitit 1981, më 1 prill të atij viti, ne që ishim për politikë na transferuan nëpër burgjet e Serbisë.
Në ndonjë “fatkeqësi”, për shkak të veprimtarisë së rrezikshme për çështje kombëtare, siç ishte burgosja jonë më 1979, ka nganjëherë edhe një fat. Prandaj, fati e deshi që të ishim së bashku me Isa Demajn dhe Avdi Kelmendin për 8 muaj në të njëjtën qeli, në burgun e Zajeçarit. Që të tretë, kemi kaluar në mënyrë vëllazërore. Isa, njihte mirë historinë kombëtare e ndërkombëtare, letërsinë, pedagogjinë, filozofinë dhe psikologjinë, me një fjalë ishte një erudit. Pothuajse, i dinte për mendsh vargjet më të njohura të të gjithë shkrimtarëve të letërsisë shqiptare nga vëllezërit Frashëri, Pashko Vasa, Mjeda, Noli, Gurakuqi, Migjeni etj., duke i përfshirë edhe këngët kreshnike «Gjergj Elez Alia», «Muji e Halili» etj. Në histori shkëlqente duke folur për Skënderbeun, Abdyl Frashërin, Ymer Prizrenin, Sylejman Vokshin, Mic Sokolin, Haxhi Zekën, Ismail Qemalin, Hasan Prishtinën, Isë Boletinin, Idriz Seferin etj. Pastaj e çmonte shumë Nolin, Bajram Currin, Avni Rrustemin, Riza Cerovën, si dhe Qeverinë e Fan Nolit në përgjithësi. Kishte një respekt të veçantë për Enver Hoxhën dhe për heronjtë e Luftës Nacional çlirimtare të Shqipërisë. Fliste me zemërim për tradhtinë që na e bëri Titoja me Rankoviqin duke na e mohuar zbatimin e Vetëvendosjes, sipas Mbledhjes së Bunjajt, dhe i demaskonte me argumente historike, titistët shqipfolës. Avdiu, i cili kishte një prirje për të kënduar, shpesh na këndonte për të gjithë heronjtë kombëtar të të gjitha kohërave. Edhe në burgun e Nishit, kur na transferuan nga Zajeçari, me Avdiun qëndruam bashkë pak kohë, pastaj na ndanë në qelia të ndryshme, gjithnjë në kushte shumë të rënda. Për kujtimet e mia nëpër burgje kam shkruar më gjatë në ueb faqen « Albaniapress.com » si dhe në agjencitë tjera informative që dalin në mërgatë.
Plotësim, lidhur me formimin e organizatës sonë.
Për të ndihmuar dhe plotësuar dilemën për vitin e formimit të Lëvizjes sonë, vërejtje shumë e drejtë e autorit dhe veprimtarit të shquar, prof. Zymer Nezirit, që e jep në Pasthënien e Monografisë në fjalë, po e jap këtë konstatim timin:
Lëvizja Nacional çlirimtare e Kosovës dhe e Viseve të tjera Shqiptare në Jugosllavi, “LNÇKVSHJ”-ja, është formuar në verën e vitit 1977, ishte njëra nga organizatat më të aktivizuara për çlirim e bashkim kombëtar në tërë hapësirën e trojeve shqiptare të ish Jugosllavisë gjatë fundit të dekadës së viteve shtatëdhjeta dhe fillimit të dekadës, në vazhdim, të shekullit të kaluar.
Në vazhdim po e ep vetëm një vërejtje në lidhje me mospërputhjen e realitetit me një shkrim të poshtëcituar:
2. Në faqet 127-131 në kujtimin e Fadil Shytit « Një kujtim me një burrë kosovar që s’harrohet përjetë » gabimisht është vënë emri i Fevzi Beqirit, si autor. Ju lutem ta keni parasysh!
Ne, shokët, miqtë e bashkëveprimtarët e Avdi Kelmendit, duhet t’i kujtojmë shokët tanë të idealit kombëtar ashtu siç ka qenë realiteti i kohës, si dhe gjithë dëshmorët e atdhetarët tjerë, që sakrifikuan jetën për çlirim e ribashkim kombëtar, ky është një borxh moral e kombëtar, sepse duke i evokuar ata, ne nuk do ta harrojmë për ta çuar amanetin e tyre në vend, për bashkimin e trojeve shqiptare në një Shqipëri Etnike!
Avdi Kelmendi, ishte dhe do të jetë njëri nga figurat më të ndritshme të çështjes sonë kombëtare, do të kujtohet e do të nderohet gjithmonë nga familjarët, nga të afërmit, nga miqtë dhe nga bashkëveprimtarët e vet e nga populli.
Lavdi jetës dhe veprës të Avdi Kelmendit!