Shpella e Mërmerit Gadime e Ultë - Lipjan

Shpella e Gadimes
gjendet në fshatin Gadime në afërsi të Lipjanit, Kosovë ajo është e gjatë 1500 metra. Mirëpo për turistët e shpellës është i mundshem shikimi i vetëm 800 metrave të para të shpellës, pasi që për pjesën tjetër të shpellës ende nuk janë të mundshme kalimet. Gjatë verës temperatura në brendi të shpellës është 8-11 gradë celsius dhe gjatë dimrit 11-13 gradë.

Shënimet e para të shkruara për ekzistimin e shpellës duket se janë marruar nga një fshatar i cili në oborrin e shtëpisë së vet gjatë punimit (thyerjes) së gurëve kishte hasur në një gropë të vogël nga e cila vinin reflektime të dritës. Pasi që fshatari kishte shikuar me vëmendje ai ishte magjepsur nga bukuria dhe shkëlqimi i kristaleve stalagmite. Për datën në të cilën janë futur në aktet zyrtare këto shënime nuk dihet. Por në fshat flitet se fshatarit fatlumë për lajmërimin që kishte bërë i janë dhuruar katër shtëpi mesatare të asaj kohe.
Personat e angazhuar për matjen e gjatësisë së shpellës kanë vërtetuar pohimin e gojëdhënës së fshatarëve e cila thotë se: një lepur dhe qenë (zagar) kanë hyrë në gryken e shpellës në Gadime dhe pas disa ditësh kanë dalurë në sipërfaqe në Janjevë. Dhe më të vërtet largësia ajrore në mes të këtyre dy fshatrave është 12 km.
Personat të interesuar për brendinë e shpellës dhe që si duket kanë provuar të hynë aty, kanë lajmëruar se edhe brendia e saj është po aq e bukur sikurse ajo që shohin turistët dhe ndoshta edhe më e bukur. Në shpellë si duket ka edhe disa dukuri tjera natyrore siç është liqeni madhësia e të cilit ende nuk është matur. Fshatarët e këtyre viseve tregojnë për disa gjëra për të cilat ata thonë se i kanë mbajtur pasi që janë frikësuar që ato do të keqpërdoreshin nga sistemet shtetërore që sundonin në Kosovë. Se sa janë të vërteta këto pohime i mbetet kohës dhe personave të specializuar për vërtetimin e gjërave të tilla.

Shpella e Mermert - Gadime e Ulet, Lipjan
Eshte zbuluar rastesisht nga Ahmet Asllani, duke punuar ne meremetimin e shtepise se tij, ne vitin 1969.
Pastaj eshte hulumtuar nga ekipet e ndryshme speleologjike nga ish-Jugosllavia, por me se shumti nga speleo-klubet vojvodinase, dhe ate nga Prof. Jovan Petrovic, gjate viteve te 70-ta.
Kjo eshte shpella e vetme turistike ne Kosove, dhe eshte hape per turizem ne vitin 1976, pas shume punimeve qe jane bere per heqjen e dheut dhe zhavorit, per t`i hapur kanalet apo korridoret e saja. Eshte hulumtu ne nje gjatesi prej 1260m, por pjesa me e madhe e saj eshte ende e pahulumtuar per shkak se eshte e bllokuar nga materialet e ndryshme qe i ka sjell lumi i aferte. Hulumtimet e metejme speleologjike te hapesirave te supozuara, jane te mundshme dhe ate ne katin perdhese dhe te siperm. Ka tri hyrje natyrale dhe ato gjinden ne nje lartesi mbidetare prej 576-584m, dhe 6-10m mbi nivelin e lumit. Temperatura brenda ne shpelle sillet prej 9.6-16 grade celzius, varesisht nga stina e vitit dhe galleria.
Pjesa turistike eshte e gjate diku reth 500m, dhe shiqimi i shpelles behet ne menyre te organizuar, dhe ate gjdo dy ore. Shpella gjindet afer fshatit Gadime e Ulet,ne kodren e Murturit,ne shtratin e lumit Klysyre, 20km nga kryeqyteti i Prishtines, ne afersi te magjistrales per Shkup.
Kjo shpelle eshte e zhvilluar ne nje thjerrez te gelqeroreve te mermerizuar me dimensione te vogla hapesinore e nderfutur ne rreshpet permotriasike.
Eshte formuar nga lumi nentokesore i cili kalonte neper kodren e Myrtyrit, para se ky lume te formonte shtratin e tij, ku mepastaj eshte mbushur me balte gjate kohes kurre tere fushen e Kosoves e mbulonte liqeni.
Karakteristike per kete shpelle jane formacionet e aragonitit, por edhe pembajtja e shkembinjeve te mermert prej nga e merr edhe emrin, dhe eshte mjafte e dekoruar me dekorime te mineraleve nga me te ndryshmet.

Te lumte Naki per kete material qe na ofrove. Jam kurioze te di dicka: brenda ne shpelle gjendet nje pjese me uje te kalter, thellesia e se ciles nuk dihet, ne te cilen vizitoret hedhin disa metelik qe tu plotesohen deshirat. Cfare di ti rreth kesaj bestytnije?

-Shume Interesante..... !

Kotelja wrote:Te lumte Naki per kete material te qe na ofrove. Jam kurioze te di dicka: brenda ne shpelle gjendet nje pjese me uje te kalter, thellesia e se ciles nuk dihet, ne te cilen vizitoret hedhin disa metelik qe tu plotesohen deshirat. Cfare di ti rreth kesaj bestytnije?

Mund te na paraqiten dhe pamje nga pjesa me uje.

Naki presim te na sjellesh pamjet e pjeses me uje qe te sjell fat. Jam kurioze ti shoh.

Mire kotelja i do ti sjell me foto apo shkojme pime ate kafen ke shpella dhe e shofim live ?

Naki wrote:Mire kotelja i do ti sjell me foto apo shkojme pime ate kafen ke shpella dhe e shofim live ?

Kam frike se mos me hedh mua ne uje ne vend te atyre metelikeve qe te sjellin fat
... kafen do ta pime te gjyshi im ketyre diteve, shpresoj!

Veretet shpella e Gadimes eshtè njera nga Bukurit nenteksore qe ka Kosova.
shpresojm se komuna do te merr permbi vete shpeleln dhe te jep dender ose te filloj per zbulimin e shpelles me tej sepse ajo per dit qan e vajton ,qe ska kujt ti ja tregon at bukuri natyrore .
Me heret kur isha ne kosov pash aty shum autobusa qe kishin ardhur nga shqiprija per ta vizitu shpellen...shpella krenohet gjithmon me murturin qe ka aty Ai shkamb esht gjigant.

Shpella e Mermertë në Gadime të Ulët është një ndër shpellat më të bukura jo vetëm në Kosovë por edhe në Ballkan dhe më gjerë. Në Shpellën e Gadimes paraqiten të gjitha llojet e stolive karakteristike për shpellat. Më së shumti ka stalagmite dhe stalaktite që paraqiten në të gjitha pjesët e shpellës, në forma dhe madhësi të ndryshme. Ato janë formuar gjatë të gjitha fazave të zhvillimit të shpellës dhe gati të gjitha janë aktive edhe në etapën e tashme. Shtyllat masive të kalcitit paraqiten vetëm në galerinë veriore. Këto shtylla të shkurtra kanë trashësi gati 1 m dhe kryesisht lidhen me shkrirjet në formë kupe. Këto shkrirje janë formuar mbi kupa të përbëra prej deltinës së shpellës. Për këtë paraqiten në të gjitha pjesët e shpellës. Ato kanë forma të ndryshme, por më tepër dallohen perdet me formë gjuhe të dhëmbëzuar që i përngjasin sharrës. Basene cërmoku ka në të gjitha shkrirjet, por janë me dimensione të vogla. Në numër mjaftë të madh janë të pranishëm edhe zbukurimet e tejdukshme në formë gypash me trashësi cigareje dhe gjatësi deri 3 m. Këto janë stolitë më të reja të shpellës. Posaçërisht tërheq vëmendjen stolia aragonite. Nuk ekzistojnë shpella në botë të kenë kaq stoli aragonite dhe në kaq forma të shumëllojshme. Kanali i aragonitit në Galerinë veriore është rast unikat. Plafoni i tij është mbuluar me gërshetim aragonit kristalesh të formave të ndryshme me ngjyrë të bardhë dhe të kaltër të cilët i ngjajnë rrjetës së shpeshtë të merimangës. Disa kristale prej tyre janë të orientuar në të gjitha drejtimet, të lakuar dhe me thyerje brrylore me gjatësi deri 30 cm. Në xhepa, në zbrazëtira të vogla e të mëdha në plafon, gërshetimet e kristalit argonit zëvendësohen me “ iriqë” të stolisur me gjilpëra shumë të gjata kristali. Ngjyra e stolive në Shpellën e Mermertë është e shumëllojshme dhe e niansuar. Mbizotrojnë zbukurimet e ngjyrës së bardhë-verdhë, si psh. Stalaktitet dhe stalagmitet e Sallës së margaritarëve. Ndërsa kemi edhe stalaktite të bardha të ngjashme me miell që mbarojne me frytëza të kuqërremëta. Ngjyrë të bardhë kristali apo ngjyrë të bardhë në të kaltërt, kanë edhe zbukurimet në formë “cigare”- gypëza të bardhë e të biruar. Perdet kanë ngjyrë të kaltërt në të bardhë ose në të verdhë, duke përjashtuar Korridorin e kaltërt, në të cilin paraqiten zbukurime të shpellës në të kaltër.

Vivian shpresoj se kjo harte do te ndihmoj ta gjesh

Kotelja wrote:Te lumte Naki per kete material qe na ofrove. Jam kurioze te di dicka: brenda ne shpelle gjendet nje pjese me uje te kalter, thellesia e se ciles nuk dihet, ne te cilen vizitoret hedhin disa metelik qe tu plotesohen deshirat. Cfare di ti rreth kesaj bestytnije?

Kotelja te kerkoj falje per vonesen e sqarimit dhe fotos qe kerkove pikerisht per fontanen e deshirave. Une pak para ca ditesh hyra ne shpelle por kisha vetem nje bateri dore dhe ishte fare terr dhe nuk shihej mire. me ato mundesi qe pata ja po ti sjell dy foto nga ky pus qe quhet " Fontan Deshirash ". kerkoj falje per jo kualitetin e fotografis ngase i bera me celular dhe ishte mungese e drites. Shpresoj te pelqejne

kam qen ne ket shpell disa her per mua shpella asht fenomen i natyres

Ne kete korridor gjindet kjo pjese ku jane marre dhe analizat nga ky guri dhe sipas analizave laboratorike thuhet se saktesisht shpella eshte e vjeter rreth 80 milion vjete

ne kete foto shifen kristalet e bardha kjo pjese gjindet afer kopshtit " Romeo dhe Juliette " dhe me kete bukri eshte e vetmja shpelle ne bote qe ka keto kristale

Kjo nuk eshte punuar apo gdhendur nga dora e njeriut por eshte krijuar nga vullkanet nentoksore miliona vite me pare dhe kjo figure simbolizon 5 gishtat e dores

Edhe nje pamje impresive. Nga mermeri eshte krijuar kjo figure qe perafersisht i ngjan shputes se elefantit

Ky guri i ngjan shume nese shiqohet drejteperdrete (live) nga brenda. Shifet figura e shqiponjes me dy krahe dhe ajo zbrasira ne mes i ngjan shume hartes se Kosoves. Shifni dhe vete nuk do koment

Kotelja wrote:Te lumte Naki per kete material qe na ofrove. Jam kurioze te di dicka: brenda ne shpelle gjendet nje pjese me uje te kalter, thellesia e se ciles nuk dihet, ne te cilen vizitoret hedhin disa metelik qe tu plotesohen deshirat. Cfare di ti rreth kesaj bestytnije?

Kerkoj ndjese me vonese e mora sms-in pas tri vitesh . Ja ky eshte ai pusi dhe vendi ku hidhen meteliket

Shume shume e bukur.

Sa di une nga data 09 Shtator Shpella eshte mbyllur.
Ministri i Mjedisit dhe e Planifikimit Hapësinor, Dardan Gashi, me datë 09.Shtator 2013 mori vendim për mbylljen dhe ndalimin e të gjitha aktiviteteve në monumentin e natyrës me rëndësi të veçantë, Shpella e Gadimes, në komunën e Lipjanit, për një afat të arsyeshëm kohor.
Vendimi u mor për shkak të veprimtarive të palejuara që po rrezikojnë karakteristikat dhe vlerat e kësaj pasurie kombëtare. Mbyllja e përkohshme u vendos si masë e përgjitshme për mbrojtjen e monumentit.Ministria e Mjedisit dhe e Planifikimit Hapësinor njofton se do të themelojë Drejtorinë për Administrimin e Monumentit të Natyrës me Rëndësi të Veçantë, që do të ushtrojë veprimtarinë, sikur thuhet, në pajtim me Ligjin për Mbrojtjen e Natyrës.

po shpella esht e mbyllur per kosisht

kjo shapelle e Gadimes esht nje te rralla me bukurin  e  shum figura perj kristali

kjo SHpell ne Gadime esht nje bukuri e natyres une   kam pas fat ta vizitoj

Para disa muajve ne Shpelle ishte ambasadorja Franceze me nje grup nga Franca e me ta edhe Ministri i mjedisit hapsinor. Ata ishin shume te interesuar te investojne ne Shpelle kur dihet se kati i dyte qe eshte shume me i pasur me kristale sesa kati i pare tani vertet eshte bukuri. Per fat te keq Shpella akoma eshte e mbyllur.

Kam qene kater here ne vizite tek kjo shpelle. Ne nje nga keto vizita kisha nderin qe mua dhe kater shoke te tjere te me shoqeronte ciceroni me skjarimet e gjeresishme dhe me emertimet popullore te stalaktiteve e stalahgmiteve te ndryshme.
  Fatkeqeisht si cdo gjeje tjeter ne Kosove, nuk ia dijme vleren dhe nuk e promovojme sa duhet si atraksion turistik, ashtu sikur qe bejne popujt dhe vendet tjera.