Mitologjia shqiptare

Faleminderit qe po angazhohesh.
Vetem kujdes eshte riperseritje e wikipedias. mendoj se duhet te shkojme me tej. Psh flietet kot per njelidhje me mitologjine greke.

Dyshoj se te lumet jane po e njejta si edhe zanat apo oret.

pastaj ku eshte dallimi ne shembuj konkrete midis zanes dhe oreve

Mitologjia .... si lindi ajo dhe nga cfare perbehet ajo?
Mitologjia ne thelb te saj ka kultet . Keto jane objekte materiale e dukuri konkrete te natyres, te lidhura me jeten e njeriut: ato jane si te thuash si kushte, si rrethana, ne gjirin e te cilave kane lindur, kane evoluar, jane ruajtur nga koha e lashte e deri ne ditet e sotme elemente te ndryshem, ne forme mbijetesash te miteve e te besimeve.Jane te pranishme mite e besime ne lidhje me fushat, malet, gure, shpella e shkembinj te caktuar, pyje e drunj te vecante: ka mite e besime per burime, lumenj, liqenee dete: jane te pranishme rite e besime per vendpushime, mrize, troje te vjetra, varre e varreza. Ka per yjet , diellin, henen per rrufen, per stuhite etj.

Atehere me i ruajturi eshte kulti i mrizave dhe burimeve, pleqte e maleve tona thone:" nese ne nje vend te caktuar, ne hije te drunjeve te medhenj , tre vjet me radhe mrizonin bagetia, ai behej vend i paprekshem". Ata drunj nuk mund ti priste askush, qofte dhe nje dege.Nese dikush priste nje dege atehere me siguri dicka e tmerrshme do i ndodhte atij ose familjareve.Ky kult mbeshtet ne disa mbijetesa rregullash te lashtesise, pra del se kulti i mrizave dhe i lisave prane burimeve eshte pagan.

Egziston, shpelle kulti per sherim e shendet te pelegrineve,k Priske e Madhe ,Tirane.
Sofra e Skenderbeut, emri i nje mali ne pishkash te Librazhdit.Lidhet me legjendat mitike, simbolike te ngrenies.

Fytyra e sorkadhes, ne gdhendje ne dru me kuptim mitik.Kolonje.
Gjithashtu fytyra e sorkadhes ne gdhendje ne dru ne lahute gjendet dhe ne Malesi e Gjakoves.

Oret:
Ne udhekryqe, qafa malesh, prane urave te lumenjeve, ne qafe kalimi midis maleve, ne balle te urave, ne pika pushimi , mendohej se pushojne Oret.Ne ato vende kushdo qe kalonte linte nje gur ose dicka tjeter( lesh, pe, leck, - ne ngjyre te kuqe ose ne ngjyra te tjera.Cdo udhetar qe kalonte vinte nje gur " per te lene aty lodhjen" Thuhej dhe keshtu "ne leme aty nje gur per te pushuar oret".


Nuk e di nese ju keni ndonje informacion per Nenen e Vatres, e quajtur ndryshe dhe " E Ema e Vatres", " Shtriga e Vatres", "Gjyshja", "Baba" "Plaka e Vatres" , " Shtriga",( Malesi e Tiranes: Nenat e Vatres").

Ose gjarperine qe eshte mit viset e banuara nga shqiptaret, ne SHqiperi, ne Mal te Zi, ne Kosove, ne Maqedonine Perendimore, ne Cameri.

Nese nuk dispononi kete informacion do kem nderin une te shkruaj rreth ketyre.

Mendoj se duhet di bejme permes ketij forumi nje sherbim si kultures shqiptare.

Por edhe te mos i keqinformojme njerezit duke e vleresuar cdo perpjekje sado te thjeshte te tyre.

Se treti mendoj se duhet te shkojme tek burimi dhe jo rrefime goje mbas goje e ne per tekstei. Menyra me emire eshte te pasqyrohet ne nje kenge popullore apo ne rrefim popullor. Nuk duhet te merremi me llafet e botes

Arla
mendoj se nuk duhet pritur asnje minute. Madje do te thosha nxito se Do te kesh mebeshtetjen time te plote, dhe me sa shof ngjajne te jene informacione interesante, vetem mundohu te jesh sa me shkencore nga eshte marre dhe ku dokumentohet. Martin Mato

Faleminderit Z. Martin do i shkruaj une, por ti kishe bere nje pyetje dhe per nje fshat ne Dukagjin te quajtur Has , mos behet fjale pikerisht per fshatin ku nje nga familjet shquhej per numrin e madh te antareve qe shkonte rreth 89?

Jo Arla behet fjale per fshatin Gur te Hasit . Duhet te jete vendlindja e Pjeter Bogdanit. Dikur kam shkruar nje artikull per dokumentimin e ritualit te pare ne arealin e Kosoves.
Martin MATO

Njoftim para postimit: Dy replika te albagirl dhe martin mato jane fshire - jashte teme

E sakte martin Pjeter Bogdani lindi ne Gur te Hasit ne vitin 1625.
Rapsodet kendojne edhe kenget e tyre per keto ane ja po e ve nje mbase edhe eposi eshte pak si miti

Ka hi serbi n´at´Prizren,
po i thot`Lumës:?Lirom ven!?
Nuk jam mbreti,po jam Luma,
t´mushi gjiksin plot me plumba!
Kur vikati Islam spahija:
Bini djem,se shkoi Shipnija!?
Bini djem-thrret Ramadani
bini djem se shkoi vatani!
Gryka e Shejës po rredh gjak,
po i thot Drinit:
Ndihmom pak
Ndihmom pak,n´dash me m´ndihmue,
kllade t´mdhaja jam tuj çue?.
Krajli i serbit ban:?Medet,
m´faroi Luma askerin krejt!
ma faroi askerin e ngrat
burrat me pushk´`e grat me spatë?.
Kadal ,krajl u mlofsh me morre,
dymdhetmi t`metën pa vorre!?
Djemt´e Lumës hiq s´kan dert,
ka ni luftë bajn´vjet për vjet,
luft´ me krajl e luft´ me mbret...
Hasi shpat e gur e kep
vend për vend pushka kërset
shkoj kukuja shpi për shpi
I preu Hasi 3 mijë shkijë...?
Krejt Opoja u mlu n`zi
Prej Prizrenit ter n´Dri
Tre ditë luftë e tre ditë zi
u vranë shkije përmi tre mijë..

Mendoj se vargu

Hasi shpat e gur e kep

eshte interesante se nje studiues e ka identifikuar fshatin Gur te Hasit ne Zhur te Prizerenit qe per mua eshte gabim se ndryshe nuk do te kishte nje ritual me Zanat ne ate zone.
Ka mundesi ta gjej se ku ndodhet.
Martin MAto

Martin Hasi eshte nje qytet i vogel afer Kukesit edhe Tropojes ja ne harte :

Behet fjale per Hasin si rajon jo qytetin e Hasit

Martin,
Me fute ne mundime me duhet te kontaktoj nje mik qe studjon ne kete lemi ne Prishtine mbase ai do me sjell ca te dhena ose do e lus te regjistrohet dhe ta pasuroni kete kategori

martin mato wrote:Di qe ne wikepedia kam bere une manipulimin, pak a shume sic e thoni ju ne kosove eshte mjaft larg e krahasueshme me qellim qe te mbetej aty dhe te te mos e shuanin. Jam i mendimit se te pakten zanat kane natyren e tyre dhe nuk kan pse marrin lavdi nga te tjeret, aq me teper qe mitologjia greke per mua ka qene gjysem institucionale kurse e jona eshte mirefilli popullore.

Z. Martin lind pyetja pse mitet tona kane ngjashmeri ose krahasohen me mitologjine greke.Shume e thjeshte: Greqia para 2500 vjetesh nuk ka egzistuar si shtet, Greqia u krijua nga barinj qe ngelen aty, njerez lufte qe kalonin, por ata qe sot quhen grek dhe origjina e tyre e hershme eshte shqiptare.Kur keta shqiptar u vendosen ne keto vende qe sot quhen greke ishin shqiptare dhe ne krye te tyre kishte shqiptar, rumun, madje dhe turq.
Me kete do te vertetoja qe mitet greke kane vetem emrin te tille sepse ato jane mitet shqiptare.
Emri Zeus ka rrjedhur nga fjala Zot .E dini si ka qene Athina me pare!?Nje vend i shkrete me toka te papunuara, gjithe peme, ka qene nje fshat i vogel ku shqiptari aty punoi ndertoi ura, rruge stane ne male.
Nje shkrimtar i huaj do te shkruante per ata qe sot quhen grek:Ne keto rruge shof njerez krylarte , te mprehte dhe te ashper ne fytyre, cdo kenge e tyre perfundon me nje zinxir rrotullues te vogel te shpejte duke perfunduar ne nje kor me ison Bo, bo bo-oooooo.Dhe kjo eshte tipike shqiptare vecanerisht zona e laberise ne jug te Shqiperise.

E dashur Arla,

personalisht jam i mendimit se nuk ka lidhje midis mitologjise greke dhe asaj shqiptare, ne se flitet per ate antike.
Por nuk kam asnje argument shkencor qe ato jane komplet pa lidhje, keshtu qe ruaj nje rezerve ne formulim.

Se dyti ne qe jemi ne baze te ketij forumi sikur kemi bere nje kompromis te heshtur qe do te sillemi ndershmerisht dhe ne nje fare menyre te japim shembull per forumet et ndryshme qe flasin po per mitologjine.

Se tretiper aq kohe sa nuk kemi dokumenta te shumta ne kulturen shqiptare per kohet e vjetra atehere le te zbresim shkalle pas shkalle deri lashtesi. Por te pakten askush nuk do te na akuzoje se diku manipuluam dicka.

Ka mjaft fusha
Nuk kemi fiksuar
si duken
ku jeteojne
me se merren
kur nxehen
zanat , oret, shtojyavallet.

Cfare eshte dragoi, dreqi.

Cfare dokumentash reale te pakundershtueshme ka_....
Pra ka shume pune para se te shkojme ne se Zeusi ishte helen apo hilir_

Dallimi midis oreve dhe zanave sipas njohurive te mia do te thoja se qendron ne faktin dhe gojedhenat se zanat ishin mjaft ndihmese ne mbarevajtjen dhe jeten e njerezve , ndersa Oret pak tinzare dhe nuk dallohej qarte nese mund te benin keq apo mire.

Me sa di une ka gojedhena per Kucedra, Lubi (Laberi).
Disa liqene malore si liqenet e Lures, Liqeni i Mbasdejes,Liqeni i Germanit, Liqeni i QAFSHTAMES,Liqeni i Rikavecit, Keneta e Karavatase , etj... Njiheshin nga populli si vendndejtje per qenie te mbinatyrshme Xhindet ne Mat, Lubia ne Laberi.Kucedra ndalon shiun te bjere, than bjeshken, demton bagetine.
Ka dhe shume kroje burime qe konsiderohen te "shenjta" Ujet e tyre perdores si ilac sherimi e disa semundjeve.Ne malesi para vitit 1911 permendej si burim i "shenjte" Kroi i xhazit ne Shkrel.Uje me cilesi shenjterie eshte ai i Kroit te Bardhe ne Vele te Malesise se Lezhes.Ujte e liqenit a te gurres eshte vend i mistereve, vend i ankthit.

Me besime pagane te natyres Ka te beje dhe kulti i dhise se eger, kaprollit, shqiponjes, bletes, ujkiut, bukles, bushit te kenetes, pemeve.
Ne te gjithe pyjet qe konsideroheshin te shenjte ndalohej prerja e drureve ose te marririt me vete, ose te gureve.Populli i ka quajtur "vakufe" Pleqte thone "i rende" se aty rrine "Oret" apo "Xhindet ose "Te Mirat".
Gjenden dsa lisa te vecante, shekullore qe quhen te "shenjte" pa qene vend mrizash Ato jane vendbanime te Oreve ose Xhindeve. pema e shenjte e kesaj natyre paraqitet ne shkrime ne Koman te Pukes nga disa autore eksplotues te fund shek. XIX e ne fillim te shek.XX. A .Degrand ka pershkruar nje peme te tille te shenjte ne pyll te Komanit.Meson nga vendesit se aty ka nje peme te shenjte, Lisi i Arte, me gjethe ngjyre ari.. Ne poppull besohet se se ne rrenjet e tij gjendet nje thesar, nje sasi ari qe e thithin gjethet ndaj marrin kete ngjyre.Ky lis rrethohet nga lisa te tjere te gjithe ne ngjyre te gjelber.Mjere ai qe do godas kete peme.Ja se cfare ka thene prifti Z.M.Harapi kur doli me nje shok ne ate pyll:Kqyr se n'mjedis te k'tij pylli asht nje Peme e Arte e venia mendjen mire mos e shpraz pushken gabim se kesaj peme me ba me i ra plumja gand, vai halli per ne dyve pse roaj qe rrin nen dhee, nuk duron as me i ra n'hekur as me ja h'jekun nji gjeth, as me e prekunh me dore... Ky vend i jone asht i bekue e asht i mocem kush e di se sa mij vjetesh.

I tille eshte dhe lisi i Bardhe ne Qarrishte te Legjinit , Orshe- Miredite

Nena e Vatres.
Ne Shqiperi ruhen ende kultet dhe ato kane te bejne me kultet e zjarrit.me kultin e ndenjjes ne familje, dhe nga ana tjeter kulti i vatres eshte i lidhur me kultin e se pares se gjinise, zoteruesen kryesore te vatres familjare, ne kohe te lashta. Nje figure e tille ka te bej me vatren quhet "Nene e Vatres"Kjo eshte nje figure e mbare truallit shqiptar qe nga Kosova e deri ne Cameri. Na paraqitet me emra te ndryshem, here ne njejes e here ne shumes.
Ne vise te ndryshme emertohet"Nena e Vatres", "E Ema e Vatres", Shtriga e Vatres", "Gjyshja","Baba" " Plaka e Vatres", " Shtriga" (Malesi e Tiranes:Nenat e Vatres)
Kjo figure na paraqitet me shume si nje plake e vogel, me sy te zgurdulluar e te skuqur, me Floke te gjate e te thinjur,l te leshuara deri poshte, ne shume raste,k duke tjerr li e lesh ose duke krehur me gerhana lesh e li, ose duke endur ne vegje.
Thuhej se vatra duhej pastruar ne mbremje se po ta lesh pa pasruar zemerohet.Ne shumicen e rasteve nha jepet me tipare pozitive dhe me rralle me tipare negative, njerezit e dallojne nga "grate shtriga" te "gjalla" sipas perfytyrimeve dalin naten e shkojne se bashku per te ngrene njerez, per te ngrene zemra femijesh, per t'iu pire gjakun.Nganjehere "Nena e Vatres" thirren dhe "Te Mirat" ose "Te Tretat e Vatres".Ato barazohen me paratheneset e fatit te femijes naten e trete pas lindjes:kemi nje shkrirje te dy figurave me origjine te ndryshme. "Nuk duhet te rrish ne darke ke uret e zjarrit, se rrine ato" Ne Myzeqe thuhet se "Memat e Vatres"hanin buke e gjelle si gjithe njerezit, duheshin marre me te mire, Duhej bere nje kulac pa brume ne vatren e re qe do te piqej per here te pare si dhurate per "Memat e Vatres".
Ne Tomorrice tregonin se "Ne vater te shtepise vine e rrine Shtrigat e nuk shihen"Ato nuk i bejne njeriu te keqia vec te mira.Ne ato zona kur bien ne mbremje per te fjetur plakat e shtepise i thone nuses se re:" Fshije bije vatren e mos e ler keshtu se vjen e rri Shtriga!"
Synimi per te ngrene femijet e shtepise ( te gruas me burre te caktuar) nga "Nena e Vatres" sic eshte rasti i legjendes se Beratit e shembuj te tjere, na del e kunderta e rendit te gjinise, femijet nuk i ka me burre te caktuar, ata do ti zhduk si te paligjshem.
Disa mendojne se "Nena e Zjarrit eshte oshetima e larget qe kane lindur ne epoken e Paleolitit te Vone

Si rrjedhim na del se "Nena e Vatres" si figure mitologjike eshte mbeturine e zbehte e nje hyjnie shume te lashte te vatres, te familjes.

E ZEME SE I PRANOJME TE GJTHA KETO QE SHKRUHEN ANDEJ KETEJ
A KA MUNDESI TI DOKUMENTONI ME SHEMBUJ
DHE NGA JANE MARRE KETEO SHEMBUJ:
martin mato

Pershendejte te gjitheve

Mendoj se nuk duhet te humbasim durimin dhe guximin.
Ia kemi borxh ne nje fare menyre kutures shqiptare

M

Sipas tradites ato kane dy karaktere: i zbutur i cili ndihmon kreshniket ne beteja dhe karakteri idhnak i cili nguros kur i'u prishet qetesia.

Iu prish qetesia po u prish ndonje rregull moral kur zanat u idhnuan?

Muji dhe Halili
Cikli i kreshnikeve ose kenget epike per aget e Jutbines . Ky cikel eshte me i gjeri qe kemi ne legjenden shqipe. Paraqitet mjaft i plote dhe me nje larmi te madhe. Kryesisht kendohet ne veri. Ne kete cikel tregohen bemat e Gjeto Basho Mujit, heroi kryesor, te vellait te tij , Halilit dhe te tridhjete ageve. Keta veprojne ne Jutbine, krahine e papercaktuar mire. Pershkrimi i personazheve eshte i mbinatyrshem; ata flasin me oret, ata luftojne me mazdrake (topuz), gjaku i tyre derdhet si lume, i kane mustaqet nga nje pash, e hedhin topuzin me aq force sa ngrihet pluhur nente pash lart etj. Heronjte e ketyre legjendave jane te shumte, por kryesore jane Muji e Halili.

Kjo eshte nje pikture nga Ismail Lulani "piktori i popullit".

Muji dhe Halili

Respektivisht kjo gjendje ne shkencen shqiptare ngadale ngadale po quhet e tejkaluar sepse tashme jane gjeteur kenge kreshnikesh edhe ne Maqedoni dhe heronjte ne kete rast jane edhe te tjere.
Martini

martin mato wrote:Jo Arla behet fjale per fshatin Gur te Hasit . Duhet te jete vendlindja e Pjeter Bogdanit. Dikur kam shkruar nje artikull per dokumentimin e ritualit te pare ne arealin e Kosoves.
Martin MATO

Ku ndodhen fshatrat e meposhtem dhe si shkohet ne to
MILJAJ dhe GOROZHUP
martini

mos pyet cfare ka bere atdheu per ty por cfare ke bere ti per te

martin mato wrote:mos pyet cfare ka bere atdheu per ty por cfare ke bere ti per te

eshte kjo thenje mitologjike?

Nuk eshte mitologjike por sakrale.

Sikur me premtove se do te jepje nje informacion se si shkohet ne Gur te Hasit. Eshe vendlindja e Pjeter Bogadnit dhe i nipi i tij Luka ka shkruar nje poezi ku deshmon per here te para nje ritual te mirefillte shqiptar pagan dhe per me teper na pershkraun ritualin. Dua qe ta shoh me syte mij ate vend.

Me gjej dy vardhe me suten ne folklorin kosovar

Kemi ndonje shqipatr nga zona e Maqedonise ne kete forum.
Do te ishte mire qe ti inkuadronim ketu sepse na duhet qe edhe ata te japin kontribut.

psh zanat ne dialektin geg dalin zana kurse ne dialektin tosk dalin zera

Dreri del ne dy rreshte ne nje kenge nga zona e Pogradecit ku thuhet

ti moj nena e drerit
me jep celesat e dherit

Po nga arbereshte apo arvanitet kemi ndonje ne mailin liste.

Mendoj se do ishte mire te sillnim ne te kete faqe te gjithe rastet ku haste apo vargjet se ku haset ora sepse ende tek shkencetaret shqipatere eshte e pa qarte se cfare vlere ka ajo vertet

Sa i hodha nje sy listes kemi njerez ne liste qe jane edhe nga Maqedonia
Por cfare me ra ne sy dikush kishte perdorur drenushe nje me sorkadhe qe ne fakt nuk jane nje edh e njejat gje.
Per mua drenusha eshte nje kafshe qe egziston ne zona malor ndaj edhe e hasim edh ne mitologji shqiptare. Pra duhet te kemi parasysh qe nje pjese mire e mitologjise qe mund te zberthehet sot per sot eshte malore ose po deshet edhe alpine

ketu poshte R Elsie ka dhene nje deshmi te Pjeter bogdanit se si Pashtriku ishte nje mal i shenjet me ritual qe festohej nga ortodokse katolik dhe myslimane. me falni nuk mund at a kopjoj dot vetem pasazhin prandaj futa faqenhref="http://www.elsie.de/pdf/articles/A2003ChristianSaintsAlb.pdf" target="_blank">http://www.elsie.de/pdf/articles/A2003ChristianSaintsAlb

Kukësit, në malin e Shën Lleshit pranë Krujës, në malin e Kundrevicës të Kurveleshit, në malin
Pashtrik në kufirin mes Shqipërisë dhe Kosovës. Pjetër Bogdani (rreth 1630-1689) e përshkruan
festimin në malin e fundit në 1681 si vijon:
“ E kalojnë aty gjithë natën, me daulle, bilbila, duke kërcyer e kënduar. Pas mesnate fillojnë një
procesion të përzier – muslimanët, serbët dhe grekët me qirinj të ndezur dylli, me gjatësi të ndryshme
sipas moshës së personit që i mban në dorë. I sillen rrotull majës së malit më të lartë për tre orë me
këmbët zbathur (disa nga muslimanët që prijnë janë kalëruar.)”



Në fshatin e Bibajt të Rekës së Epërme (Maqedoni), shqiptarët orotodoksë festonin në 4 dhjetor
Shën Mërinë e Dimrit. Edhe shqiptarët ortodoksë të Shqipërisë e shënojnë këtë festë, e njohur edhe me
emrin Festa e Paraqitjes së Shën Mërisë në Tempull, duke e festuar më 21 nëntor sipas kalendarit latin.
Sipas traditës, gjatë kësaj feste ndizeshin qirinj dhe piqej bukë e cila, pasi bekohej nga prifti, hahej. Po
në Rekën e Epërme, në fshatin e Sencës kryhej festa e Shën Mërisë së Vogël, (rumanisht Sfnta Maria
Mic , vllahçe St mrie N’ic) e cila përkujton lindjen e Shën Mërisë më 21 shtator sipas kalendarit
bizantin dhe tani më përgjithësisht më 8 shtator sipas kalendarit latin. Kjo ditë njihet edhe si Dita e
Bletëve, meqë përkon me periudhën e vitit kur kryhet shitblerja e bletëve.

Shën Mëria përnderohej në veçanti brenda kishës katolike të Shqipërisë si Zoja e Shkodrës (La
Madonna di Scutari) ose Zoja e Bekueme, e njohur edhe si Zoja e Kshillit të Mirë (La Madonna del
Buon Consiglio). Festa e Zojës së Shkodrës shënohej nga të gjithë fiset katolike të veriut. Këshilli i
katërt i peshkopëve shqiptarë, i mbajtur në vitin 1895, e shpalli Zojën e Shkodrës “Pajtore të
Shqipërisë”. Zoja e Shkodrës ka edhe një legjendë të vetën:
Zoja (Madonna) gjendej në fillim në një kishë të vogël të Shkodrës së vjetër në këmbë të malit të
Rozafës, ku katolikët e Shkodrës e përnderonin portretin e saj në një pikturë me bojë vaji. Në 1467, kur
trupat osmane e mbanin Shkodrën në rrethim dhe kërcënonin të çshenjtëronin kishën, piktura u shkëput
për mrekullit nga muri, u largua nga ndërtesa dhe mori fluturimin drejt perëndimit mbi detin Adriatik
për në Itali. E ndoqën dy shtegtarë shqiptarë, Gjorgji dhe De Sclavisi. Portreti në pikturë i Zojës erdhi
e u preh në qytetin e Genazzano-s pranë Romës, ku u ngrit një kishë në nder të saj, Kisha e Zojës së
Kshillit të Mirë (La Chiesa della Madonna del Buon Consiglio)
Që prej asaj kohe, vendi i shenjtë i Genazzano-s ka qenë pikë shtegtimi për katolikët shqiptarë.
Rreth vitit 1700, përnderimi i Zojës së Genazzano-s u përhap edhe mes arbëreshve të Kalabrisë, në
veçanti në San Benedetto Ullano, falë klerikut Stefano Rodotà. Kisha e tanishme e Genazzano-s u
ndërtua në fillim të shekullit XX dhe shtegtarët e vizitojnë duke ecur zbathur, sidomos gjatë ditës
përkujtimore të Zojës së Kshillit të Mirë që është 26 prilli.
Edhe Kisha e Zojës në Shkodër ka qenë gjithmonë shumë e përnderuar nga katolikët shqiptarë
të veriut. Në prill 1946, një vit pas marrjes së pushtetit nga komunistët, mbi dymijë vetë morën pjesë në
shtegtimin tek ajo.


.... në malin e Kundrevicës të Kurveleshit, në

Mendoj se nuk eshte keq qe te kemi edhe mendimin e tjereve per mitologjine tone
pershendetje
dhe faleminderit per dnihmen e madhe qe po me jepnii
MARTIN MATO


ALBANIAN MYTHOLOGY



by



Jonathan Michael



Civilizations the world over have developed and perpetuated myths as a
means of explaining natural phenomena and the mysteries of life and
death itself. Though widely unknown, Albanian Mythology holds an
intriguing blend of tales and legends, most dating back to the pagan
beliefs of Ancient Illyria. Others have incorporated more dately blends
of fictional beings addressing the many complexities of morality, good,
and evil. At the beginning reside the Illyrian divinities of nature,
constructed by our ancestors as a means of comprehending the world
which surrounded them.



Many pan-cultural influences can be noted in some Albanian mythological
characters. The lubi, --a monster holding the head of a lion, body of a
goat, and tail of a serpent-- is to the Greeks a chimera, while the
ghostly kukuth holds similar powers to the Slavic vila. Even a
variation of the very English Tom Thumb can be noted as resting akin to
the Albanian tale of Kacilmic. Such similarities also exist between
Illyrian Gods and Goddesses with those of other cultures. The Illyrian
Goddess Diana, accompanied by a female goat, was directly adopted by
the Romans and holds a host of qualities to the Greek’s Artemus. Other
divinities remained highly local. Enji, the God of fire, Surd, the God
of weather, and Bindus that of water, were all creations of Illyrian
reverence to the awesome powers of nature. Goddesses such as Medauras
and Prema were held as the supreme beings to heal ailments and spawn
fertility. Strangely, unlike the mythology of others, the Albanian
strain developed without the cosmogenic view of how the world was
created, nor the eschatological prophecies of how the world would end,
and remained firmly terrestrial and centered on those things that could
be touched or felt firsthand. The advent of Christian and Islamic lore
brought belief in such deities to the end of their epoch in Albania and
elsewhere. Myths such as Persius saving Andromeda from the Hydra for
the most part were replaced by related religious ventures such as Saint
George saving the princess of Sylene from being sacrificed to the
dragon. If not for the work of such astronomers as Ptolemy Llagos of
Illyria, who placed such stories literally into the heavens through the
naming of constellations, such mythology would be even less recalled
today.



Supplementing the acts of the Gods and Goddesses rests the mythology of
the common man and the world’s evil they must face. Albanian Mythology
is filled with a variety of monsters, ranging from mighty giants called
Baloz, to tiny gnomes called Thopc who take delight in teasing people
by turning them into animals. In such tales live witches known as
shtrigas which cast spells and the Syni I keq. Female nymphs known as
oras, whose glance can turn a man into stone, vampire-like lugats which
live off human blood, and karkanxhols-- half-man, half-wolf , which
hunt shepherds under the full moon-- are among the mythological
personifications of evil in which folklore and superstition abound.
Indeed, though made famous by the Germanic minority of Wallachia who
were subjugated to the horrors of ruler Vlad Dracul, then later by the
author Bram Stoker, it was Lord Byron who first related tales to
Western Europeans of vampires. These tales were inspired by the
folklore and tales he encountered while visiting Southern Albania.



To such vestiges of horror as lugats came the need for heroes with
ingenious methods to combat them. Such heroes might themselves take the
form of mere mortals, or those figures of mythology which were adhered
to as good. Zanas, female mountain spirits which dwell near streams,
have often been called upon to protect Albanian warriors. The deadly
acts of kulshedras, a fire-breathing serpent with seven heads that
pollutes the water, air, and soil, have for time immemorial been slain
by drangues; human-like warriors with wings under their arms. When
lacking such mythical interventions, Albanians have taken it upon
themselves to combat evil with assorted amulets, herbs, magical stones,
rings, and through such practices as shooting at the moon to ward off
wolves. It is still the belief that to spit in a fire is taboo, and
that one will be petrified if he breaks an oath made on a pledge stone.




Aspects of more modern and tangible calls for courage are highly
represented in more recent forms of Albanian folklore, whereby the acts
and deeds of real individuals become legendary, and take on almost
mythical proportions. Typical in Southern Albania are the heroics of
noble sons, burri I dheut, who took to battle against the overwhelming
might of the Turk, as well as faithful women, bukura e dheut, who chose
to jump to their death off of cliffs, their babies in arm, rather than
be taken or even touched by the invader. The tales of Northern Albania
generally focus on the common man’s battle with their Slavic neighbors.
Songs and tales surround such characters as Muj, a shepherd who gains
great powers by capturing three goats with golden horns, and in turn
defeats the Slavs in battle. Upon his death, the enemy challenges him
in his grave, from where he calls on his brother Halil to defeat them
and return him to life. Other figures of mountain lore such as Oso
Kuka, Marash Uci, and the brave maiden Tringa have been immortalized in
the works of such writers as Gjergj Fishta, and represent battles for
freedom and survival which are unfortunately still very prominent in
the lives of the Albanian people to this day.

keep writing

Mythology no matter where it is from has an fascination point of history. A part of the mythology might be a fiction but in the same time it has a beginning from the real history. Lived on through the years by people who has been telling them.

The mythology build many of our cultures, country's, people and much much more. It must have been a fascinating time in hte same time as some of the mythology's is kind of scarey. But most of the mythology has formed our ground we are standing on today.

It would be great to hear more about the Albanian mythology's.

Das albanische Epos ist ein wenig bekannter und erforschter Liederzyklus der bis in unseren Tagen herauf noch zu treffen ist. Es behandelt hauptsächlich die Schicksalen des Brüderpaares Muji und Halili, ihren Abenteuerfahrten, von Frauenraub und Kämpfen um die eroberten Bräte und von den Kriegen der 30 albanischen Agas(Mitkämpfer)die prinzipiell gegen die südslawischen Einwanderer und vielleicht in manchen Elementen noch tiefer . Diese "legendäre Epik" reicht in ihren Anfängen bis zur Dämmerung der historischen Zeiten zurück in die sagenhafte Welt des Heidentums.





Dieses Epos ist gewissermaßen eine biographische Parabel des albanischen Volkes und jenes politischen Bewußtseins, das auch heute wieder die Beziehungen zwischen Albanern und Südslawen bestimmt,und weiterhin noch älteren Verhaeltnissen So gesehen kann dieses Volkserzählgut einen Beitrag zum Verständnis der gegenwärtigen Situation leisten.



Das albanische Epos ist charakterisiert durch das Ineinandergreifen von sagenhaften und historischen Stoffen.



So spielen immer wieder die Beziehungen zwischen Göttern, Halbgöttern und Menschen, vor einem historischen Hintergrund, eine wesentliche Rolle. Das Epos, als eine der ältesten Gattungen von Volkserzählungen, ist ein Liederzyklus in Versform, wobei der Sänger, durch Reim, Melodie und Versmaß begrenzt, den Hauptstrang der Erzählung tradiert.